Het jongste nummer van Tijdschrift voor Geestelijk Leven is geheel gewijd aan het onderwerp pesten.
In spiritualiteit, kerk en theologie is in de voorbije decennia volop belangstelling geweest voor vrede, conflicten en oorlog en die aandacht is uiterst relevant. Maar tot voor kort, zo lijkt het, hebben we daarbij iets over het hoofd gezien: het fijnmazige, bijna onzichtbare, maar niettemin overal aanwezige verschijnsel van pesten. Aldus Leo Oosterveen in zijn hoofdredactionele inleiding op het themanummer van Tijdschrift voor Geestelijk Leven over pesten. En hij vervolgt:
“Pesten is geen individueel probleem, het is veelal een groepsgebeuren. Pesten is geen grapje en ook geen plagen meer, maar een herhaalde vernedering van een of meer individuen in een groep door die groep. Er zijn slachtoffers, meelopers, wegkijkers en daders. Wezenlijk is het om het probleem telkens te onderkennen en te kijken wat er speelt. De gepeste moet worden gezien en gehoord, maar ook naar de pester moet worden geluisterd. Hij/zij moet tot spreken worden uitgedaagd. In het beste geval worden gepeste en pester niet vastgepind op hun rol, maar ontstaat er – vaak met hulp - een nieuwe situatie die het einde inluidt van het pesten en een nieuwe onderlinge verhouding mogelijk maakt.
De joodse en de christelijke tradities kennen schitterende verhalen waaruit blijkt dat dodelijk gepest worden toch kan omslaan in een nieuwe toekomst met elkaar. Een van de sprekendste voorbeelden hiervan is het verhaal uit het boek Genesis (37-50) van Jozef in zijn relatie tot zijn broers. Pesten komt niet zelden voort uit een misplaatst superioriteitsgevoel, individueel of collectief. De geschiedenis van de kerken getuigt hiervan. In onze tijd is het een weldaad te mogen ervaren dat het gevoel van religieuze eigenwaarde niet zelden wordt versterkt door het besef van geschonkenheid door de ander. De religieuze ander draagt bij aan mijn eigenheid in plaats van er afbreuk aan te doen.
Pesten getuigt van de hardnekkigheid van uitsluitingsstructuren en de weg eruit is niet simpel, ook al kunnen paradoxale reacties de pester ‘dimmen’. Dit TGL-nummer maakt gewag van de mogelijkheid om te leven voorbij het pesten. Immers, het is het evangelie dat ervan getuigt dat Jezus een uitgestoten zondenbok is, maar dat hij zonder schuld is. En dat wij daarom, als wij hem willen navolgen, niet opnieuw ons aan uitsluitingen moeten schuldig maken, dus ook niet aan pesten. Of het helpt om pesten eens en voor al streng te veroordelen, is niettemin de vraag. Eerder gaat het om een sociale klimaatsverandering en –verbetering die voortdurend aandacht vraagt en die voortdurend werk in uitvoering is. Dit TGL-nummer wil wijzen op inspiratiebronnen die daaraan bijdragen.”
Voor meer informatie over dit nummer zie de site van KU Leuven. Voor abonnementen zie: www.tgl.be. Besteladres Nederland: [email protected]. Besteladres België: [email protected]. Kosten per los nummer: 7,95 plus verzendkosten.
Zie ook het essay van Marjeet Verbeek over de film 'In a better world'
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
