Blauwe maandag, de derde maandag in januari, geldt als de somberste dag van het jaar. Bij Marinus van den Berg roept het al die mensen in herinnering die neerslachtig zijn, omdat ze zich afgewezen voelen, niet mee kunnen, geen uitkomst zien. Voor al die mensen steekt hij 'een kaars' op in de vorm van een gedicht. Speciaal moet hij denken aan die school in Den Bosch, aan die docent die daar van het dak sprong, aan de leerlingen die het zagen.
Door Marinus van den Berg
"Ik heb je niet afgewezen.” Ik lees het deze ochtend in Jesaja. In de literaire vertaling. Een zin die binnenkomt en blijft haken. In het bijbelboek Jesaja lees ik momenteel elke dag in ‘mijn huiskapel’, evenals in het psalmenboek van Gerard Swüste: Altijd hetzelfde lied. Voor mij een goed begin van de dag.
Deze maandag, de derde maandag in het nieuwe jaar wordt sinds een aantal jaren blauwe maandag genoemd. Blue Monday. Een record aantal mensen zou zich neerslachtig voelen. Te snel valt al het woord depressief. Dat afgewezen zijn kan zoveel meer zijn dan een blauwtje oplopen. Het kan een trauma zijn. Afgewezen worden komt op vele manieren en vele gradaties voor. Waarom herstelt de een en de ander niet. Wordt het drama van de afwijzing, van ontslagen worden, van gepest worden, van niet meer mee kunnen met de mainstream voldoende gezien?
Gecompliceerd
De laatste tijd komt het woord ontslagtrauma vaker bij mij op, maar ook de eenzaamheid van wie niet vlot en vlogt. Alles is gecompliceerd ook afgewezen worden. Door collega’s of leidinggevenden niet serieus worden genomen. Ik zag een foto in de NRC van een collega, een priester, die de kerk in Tilburg weer inzegende na ongewenste intimiteiten in nota bene een biechtstoel. Maar het meest vielen me de lachende gezichten achter deze collega op. Ze leken het wel een leuk spektakel te vinden. Seks en kerk weten al eeuwen geen raad met elkaar en dat doet gniffelen, suggereren en brengt ongeluk. Afwijzingstrauma´s.
Vreemde roeping
Maar het meest hield me op deze mistige blauwe maandag een ander bericht bezig. In Den Bosch springt een docent van het schooldak. Er zijn leerlingen die het zien. Een week eerder verhing een leerling van een school in Heerlen zich vanwege pesten. Ik ontmoette de ouders van Tim die vier jaar en drie maanden geleden op een maandag een bericht over dat pesten naliet. Hij verhing zich thuis. Hun film ging weer door mijn hoofd en hoe ik er in betrokken raakte toen ik zo onverwacht gevraagd werd te komen. Een van de meest vreemde roepingen in mijn leven. Om nooit meer te vergeten.
Dan zie ik dit bericht. Een uur voordat ik op weg ga om hospicevrijwilligers te ontmoeten die mensen ondersteunen bij een veilig en verlicht sterven in een bed. Het contrast grijpt me aan. Ik schrijf de tekst ‘Een kaars’ om straks voor te lezen. Velen hebben het bericht van die school in Den Bosch opgevangen. Ik zie op internet de directrice een eerste verklaring afleggen terwijl het meeste nog duister is.
Andere taal
Wat is er te verklaren aan de hijgende media? Ik herinner me scherp die persconferentie van de ouders van Tim in het gemeentehuis van Denekamp. Ik begon ook toen met een gedicht voor te lezen. Andere taal. Ook nu weer zoek ik andere taal. Noem het maar taal van mededogen of altijd weer hetzelfde lied.
Stel je eens voor dat deze directrice met de media naar de meest bezochte plek in Den Bosch was gegaan. Naar de soete lieve vrouw in de kathedraal die niet afwijst. Het is niet ver van die school naar de kathedraal via de stationstraverse. Niet een protesttocht maar een processie. Niet beginnen met verklaren maar stil worden als nog zoveel duister is. Ik denk dat de bisschop allen die zijn meegekomen in verbijstering omarmd zou hebben en gezwegen zou hebben. De bisschop op deze dag als de ontvangende en niet afwijzende. In het spoor van de meelevende Barmhartige.
Er is ook koninklijk en waardig blauw. Deze blauwe maandag die de verjaardag is van mijn jongste broer wiens zoon negen maanden en negen dagen werd.
(1) Gerard Swüste, Altijd hetzelfde lied, Skandalon 2015.
E EN K A A R S
Voor mensen die niet in vrede
kunnen sterven
Voor kinderen die gepest werden
en de dood zochten
Voor wie docent was
en van het dak van zijn school sprong
Voor wie dit moesten aanzien
Voor wie de naasten zijn
Voor wie zorg dragen voor de opvang
Voor mensen in wanhoop dat zij toch hulp vinden.
Voor wie het leven van anderen donker maken dat zij licht gaan zien.
Maandag 16 januari 2017
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
