Sinds vorige maand bidden Nederlandse en Vlaamse katholieken voor het eerst een gelijkluidend Onze Vader. Tot nu toe waren er kleine verschillen. Die zijn nu rechtgetrokken. Maar opvallend genoeg betreft de belangrijkste aanpassing een zinsnede die in beide versies al gelijkluidend was: 'leid ons niet in bekoring' heet nu: 'breng ons niet in beproeving'. Marcel Poorthuis, medeauteur van een boek over de joodse achtergronden van het Onze Vader, licht toe waarom de aanpassing "een wonderlijk goede gedachte" is. We bidden “om niet in de macht van de beproeving vast te blijven zitten, waardoor we het zicht op God zouden verliezen”.
Door Marcel Poorthuis
Het is bekend: een spannend verhaal heeft een hoofdpersoon die allerlei moeilijkheden tegenkomt. Hij weet die te trotseren en uiteindelijk viert hij de overwinning.
Eigenlijk is het met het geloof niet anders. Een mens zoekt zijn weg door het leven en komt veel obstakels tegen: verdriet, tegenslag, maar ook uitdagingen die hij moet overwinnen om verder te komen. Zo gaat de levensweg samen met groei, met verdieping van levenservaring die niet mogelijk zouden zijn als een mens alleen voor het gemakkelijke en positieve zou hoeven te kiezen.
Beproeving
Dat is misschien ook wat er bedoeld wordt met de bijbelse notie van beproeving. Abraham die gevraagd wordt zijn zoon te offeren, leert dat als een beproeving van God te zien: hij komt daardoor tot nieuw inzicht: God wil geen geweld, maar wil dat de zoon een kind van God is, niet bezit van Abraham. Vandaar: “Het gebeurde dat God Abraham beproefde”. Abraham wordt beproefd, ja zelfs op de proef gesteld. Zover durft de bijbel te gaan!
In het joodse ochtendgebed komt die gedachte weer terug, maar daar wordt tevens gebeden om niet in de macht van beproeving te geraken.
Breng mij niet in de macht van het kwaad,
Noch in de macht van beproeving,
Noch in de macht van schande.
Verstrengeld
Het lijkt erop dat goed en kwaad verstrengeld zijn, zodat we niet altijd kunnen uitmaken of wat kwaad was toch niet ook goeds bevat. Jezus zelf wordt in de woestijn beproefd. De satan, wellicht niet het absolute kwaad, maar een soort van weerstrever die dwingt om hindernissen te overwinnen, citeert zelfs Bijbelteksten. De nieuwtestamentische brief van Jacobus leert dat het kwade niet van God komt. Het kwade schuilt in het hart van de mens, het zijn zijn eigen begeerten. Toch mogen we in de ervaring dat het leven ons op de proef stelt ook de hand van God zien. Dat lukt vooral als we zijn gegroeid, er sterker door zijn geworden, als we terugkijkend kunnen zeggen dat het leven ons veel heeft geleerd, ook door de dieptepunten heen. Mogen we dat ook aan anderen voorhouden? Beter van niet. Het gaat hier waarschijnlijk om ervaringen die we alleen zelf kunnen opdoen.
In dat licht is het een wonderlijk goede gedachte om de bede van het Onze Vader: “leid ons niet in bekoring”, te wijzigen. Bij ‘bekoring’ weet je al dat het fout zit, dat die ervaring niets heeft te bieden. Bij ‘verzoeking’ is het helemaal duivelswerk.
De nieuwe versie: “breng ons niet in beproeving”, lijkt toe te geven dat God ons wel degelijk op de proef stelt, misschien wel heel ons leven. We mogen bidden om niet in de macht van de beproeving vast te blijven zitten, waardoor we het zicht op God zouden verliezen.
Zoals die oude rebbe bad: “Maak me duidelijk, God, wat de dingen die me overkomen, van me willen. Niet waarom ik lijd wil ik weten, God, maar of het verbonden is met Uw Naam.”
Joodse achtergronden
Het is duidelijk, de joodse achtergronden van het Onze Vader brengen ons steeds dichter bij de bedoeling van Jezus zelf.
Al deze zaken en veel meer komen aan de orde in het boek Avinoe Onze Vader dat nu geheel up to date is gebracht, met aandacht voor de nieuwe versie, voor het ritme van het gebed. Zelfs worden er enkele internetsites gegeven voor inspirerende en swingende liederen!
Marcel Poorthuis & Theo de Kruijf, Avinoe Onze Vader, De joodse achtergronden van het Onze Vader, Adveniat, 112 blz., € 14,95. Het boek is ook te bestellen [email protected]; bij bestelling van tien of meer € 12,50.
[box type="shadow"]
Nieuwe vertaling
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren,
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.
[/box]
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
