Wandelen om stil te staan

Recht op je doel af? Oké, maar sla niet altijd alle zijweggetjes over, want daar gebeuren interessante dingen. Marinus van den Berg en Wim Huijser delen een passie voor wandelen en mijmeren. Zij schreven samen een wandeldagboek, waarin hun wandelgedachten tevens bespiegelingen opleveren over de levensweg. Een mooie inspiratiebron voor de meditatie over het eigen levenspad, oordeelt recensent Paulien van Bohemen: een boek om doorheen te kuieren.

Door Paulien van Bohemen

In de zomermaanden van het vorig jaar schreven Marinus van den Berg en Wim Huijser elkaar dagelijkse korte teksten. Basis voor hun samenwerking vormde hun gezamenlijke passie voor wandelen en literatuur. Hun correspondentie is gebundeld in het boek Levenspaden, over wandelen en onderweg zijn. Marinus van den Berg is pastor, schrijver en deskundige op het gebied van zinvragen bij rouwverwerking. Wim Huijser schrijft onder meer over literatuur, kunst en de ontwikkeling van het Nederlands cultuurlandschap.

Afwisselend schreven Van den Berg en Huijser in die zomerperiode over allerhande gedachten en zaken die onderweg in hen opkwamen. Al wandelend, slenterend, rennend of reizend met het openbaar vervoer overdachten zij de betekenis van het onderweg zijn voor henzelf en voor de mensheid als geheel. Daarnaast vormde de actualiteit aanleiding tot overpeinzingen.

Levensbeelden

‘Wandelen maakt sensitief voor levensbeelden’ merkt Marinus van den Berg op. Het boek staat bol van de metaforen die toepasselijk zijn op de levensweg van de mens. Een treffend beeld staat bijvoorbeeld in Van den Bergs tekst Zijwegen. Op zijn wandelingen door steden komt hij vaak zijwegen tegen. Hij is enerzijds blij, dat hem gewaarschuwd wordt op de hoofdweg te blijven. Anderzijds kan hij niet goed zonder zijwegen, omdat daar vaak interessante dingen te zien zijn, zoals kleine pleintjes en kappelletjes. Met dat gegeven maakt hij vervolgens een toespeling op het leven zelf: ‘Doorrazen op hoofdwegen zonder oog te hebben voor de verhalen van de zijwegen is meer een doodlopende weg dan mensen in de gaten hebben.’

Alleen de kopjes boven de teksten zijn soms al het overdenken waard, zoals Onvoorbereid op weg, In het honderd lopen en Vastlopen.

Met wandelen kom je verder

In zijn bijdragen verweeft Wim Huijser geregeld zijn passie voor literatuur. In augustus bijvoorbeeld noteert hij over zijn hardlooproute rond Wageningen: ‘Pas als je erover gaat nadenken wordt hardlopen iets merkwaardigs. De moeder van Adriaan van Dis vond het ronduit gek en primitief, zo lees ik in Ik kom terug. Het was volgens haar meer iets voor jagers die achter hun prooi aanzaten. “Rennen voor je leven doe je toch niet voor je plezier?” schreef ze in een brief aan Fanny Blankers-Koen. “Gehoorzaamheid aan het gevoel is beter dan je spieren verzuren.” Ik moet haar nageven dat je met wandelen verder komt.’

Bij Marinus van den Berg leiden zijn werk als pastor, actualiteiten en ontmoetingen met anderen tot beschouwingen over het leven. In september schrijft hij: ‘Kinderen en jongeren moeten veilig naar school kunnen gaan. Ook in deze bedreigde wereld. Prinses Amalia zwaaide op haar fiets terwijl haar vader filmde. Een zwaai vol verlangen naar een toekomst waarin we niet geleid worden door angst, maar wel weten dat leven ook altijd onveilige levenspaden kent. Een weten dat ons niet verlamt, maar wel oplettend laat zijn.’

Waaier aan onderwerpen

Elke tekst van Van den Berg en Huijser leest als een column. Steeds snijden ze een ander onderwerp aan dat als zodanig een afgerond geheel vormt. Dat biedt de lezer de mogelijkheid om te beginnen of te stoppen met lezen bij welke tekst dan ook. In het tijdsbestek van vier maanden leidt dat tot een waaier aan onderwerpen en daaruit voortkomende bespiegelingen. Dat maakt het boek tot een gevarieerde inspiratiebron voor wie wil nadenken over de eigen levensloop.

Geen dialoog

Hoewel Van den Berg en Huijser teksten naar elkaar schrijven, reageren ze niet op elkaar. Ik vind het een gemiste kans, dat er geen dialoog plaatsvindt, waarin de schrijvers zich laven of scherpen aan elkaars overpeinzingen en ideeën. Wat had het opgeleverd als ze hun bespiegelingen en mijmeringen aan elkaar hadden voorgelegd  en de ander hadden uitgedaagd om er zijn licht over te laten schijnen? Wellicht had dat een interessante dynamiek tussen deze twee bevlogen schrijvers op gang gebracht waar de lezer van had kunnen meegenieten.

Kuieren door de teksten

Het boek Levenspaden bevat overwegend toegankelijk geschreven teksten. Het is een mooie bron van inspiratie om te mediteren over de eigen levensloop en de ontwikkeling daarvan. De wandeling als metafoor voor de levensweg spreekt tot de verbeelding. Een breed publiek kan zich hierin inleven en iets van zijn leven herkennen in de beelden die in het boek worden gepresenteerd, zoals een doodlopende weg, een kronkelweg, een paradijselijk weggetje of een onbegaanbaar pad.

Het is geen boek om in één dag uit te lezen. Een meditatieve wijze van lezen is passender. Om in de sfeer van het boek te blijven: kuieren door de teksten levert meer inspiratie op dan snelwandelen.

Dit boek biedt meer dan genoeg inspiratie om mee te nemen in de reiskoffer, maar kan natuurlijk ook gewoon in de eigen achtertuin gelezen worden.

Marinus van den Berg en Wim Huijser, Levenspaden - Over wandelen en onderweg zijn, Ten Have, 288 blz., €19,99.