In mijn kindertijd beleefde ik Oud en Nieuw als het overgaan van een magische grens, waarna het allemaal beter worden zou. De laatste maand van het jaar begon al hoopvol met de milde vermaningen en verbazingwekkende vrijgevigheid van Sinterklaas. Het mysterie van het kind van Betlehem ging vérder en bracht een sfeer van rust en goede wil bij ons in huis: God had immers beloofd dat er vrede zou komen! Oudejaarsavond was het hoogtepunt van die aangename verwachting: er was immers een nieuw jaar op komst! Dat mijn vader kort voor twaalf uur uit de Bijbel las en ons voorging in gebed, gaf die verwachting iets plechtigs, iets heiligs bijna. Maar als het vuurwerk afgeschoten was en ik naar bed moest, was er toch iets van teleurstelling - alsof ik het punt gemist had.
Het zal met het ouder worden te maken hebben dat de jaarwisseling voor mij veel verloren heeft van de magie van toen. Het leven is in januari nooit veel anders dan in december. En eerlijk gezegd valt het me niet altijd mee de verwachting levend te houden dat het beter en vrediger worden zal. De tekenen voor 2022 lijken in ieder geval niet erg gunstig.
Eerlijk gezegd valt het me niet altijd mee de verwachting levend te houden dat het beter en vrediger worden zal
dirk van de glind
Ik heb het geluk gehad op te groeien in een tijd dat het wel beter werd en ik kreeg een stevige slag van de FlowerPowermolen mee: ‘Make love, not war.’ John Lennon zong over een wereld zonder grenzen. Imagine! Zijn stem drong door tot in de vergaderzaal van de Verenigde Naties. Maar inmiddels lopen we steeds vaker en steeds harder tegen onze grenzen aan. Verstandige grenzen waar we niet aan willen en onverstandige grenzen die we angstvallig in stand houden of optrekken.
Moeder Aarde zucht onder onze grenzeloze jacht naar alsmaar meer. We weten dat ze het niet trekt als wereldwijd van haar geëist zal worden wat wij als vanzelfsprekend van haar nemen. Maar nog altijd wordt er geroepen dat economische groei noodzakelijk is. En we werpen grenzen op voor hen die naar hier willen komen omdat ze ons geloven als we hoog van de toren blazen dat onze levenswijze de beste is.
De medische zorg piept en kraakt in haar voegen. De coronacrisis maakt nog duidelijker wat we al langer weten. Wetenschappelijk en technisch zijn we nog lang niet aan het einde van onze mogelijkheden, maar de grens aan wat nog wenselijk is, dient zich nadrukkelijk aan. Vragen over een voltooid leven en euthanasie maken duidelijk dat mensen niet alleen te kort kunnen leven, maar ook te lang. Daarbij dringt zich ook nog eens de vraag op naar wat redelijkerwijs nog betaalbaar is.
Door de weigering gezonde grenzen te eerbiedigen heeft dat dikke ik nu zelf een gevaarlijke grens bereikt en staat het op springen
dirk van de glind
Iedere vorm van groei heeft een grens, een omslagpunt waarop de voordelen verbleken en plaatsmaken voor nadelen die groter en pijnlijker worden naarmate de grens verder overschreden wordt. Het lijkt een natuurwet, een natuurlijke grens. Zo is ouder worden prachtig als je jong bent, maar brengt het op den duur onoverkomelijke moeilijkheden met zich mee. Voor wie gebrek lijdt, is economische vooruitgang van levensbelang. Maar wie genoeg heeft ontdekt vroeg of laat dat meer rijkdom niet automatisch meer geluk betekent en er zelfs afbreuk aan kan doen.
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar het omslagpunt naar wat ongezond is, zijn we allang gepasseerd. De mogelijkheid een eigen standpunt in te nemen is een voorrecht om dankbaar voor te zijn. Maar de grens naar rücksichtsloze gelijkhebberij is ook in politiek Nederland zover overschreden dat er een vrijwel onwerkbare situatie is ontstaan. Want als iedereen zijn zin wil hebben, krijgt natuurlijk niemand meer zijn zin.
In deze ongezonde grensoverschrijdingen tekent zich ‘het dikke ik’ van Harry Kunneman af. Door de weigering gezonde grenzen te eerbiedigen heeft dat dikke ik nu zelf een gevaarlijke grens bereikt en staat het op springen. En misschien moet dat dan ook maar gebeuren. Misschien is dat wel het betere vuurwerk. Pats! Boem! Dag veel te dik geworden ik! Misschien kunnen we ons dan wijden aan de enige groei die grenzeloze mogelijkheden biedt. De groei van onze menselijkheid en liefde.
Dirk van de Glind was docent Levensbeschouwelijke Vorming. Hij schrijft en geeft lezingen over religie, cultuur, samenleving en zingeving. www.dirkvandeglind.nl.
