Deze nieuwe Nederlandse vertaling van een van de meest boeiende boeken van de Amerikaanse trappist Thomas Merton (1915-1968) is een bevestiging van wat Paus Franciscus in zijn nieuwste encycliek over broederschap en sociale vriendschap schrijft: “Een mens … komt niet tot volledige erkenning van zijn of haar eigen waarheid, behalve in de ontmoeting met anderen: 'Ik communiceer eigenlijk niet met mezelf, behalve in de mate dat ik met de ander communiceer.’” (Fratelli tutti, 87)
In Bespiegelingen van een schuldige toeschouwer worden we meegenomen in de gedachtegang van Merton over allerlei ontwikkelingen in kerk en wereld in de jaren zestig van de vorige eeuw. Toch zijn deze ontwikkelingen verrassend actueel wanneer we de Black Live Matters beweging, de Amerikaanse verkiezingen, de ecologische crisis en de huidige kerkelijke vernieuwingen beschouwen. De kluizenaar-monnik Merton komt langzaam uit zijn eigen, veilige gesloten wereld en ontdekt “het geheim van een authentiek menselijk bestaan” en “omdat het leven bestaat waar er een band, gemeenschap en broederschap is; en het is een leven dat sterker is dan de dood wanneer het is gebouwd op ware relaties en banden van trouw. Integendeel, er is geen leven waarin men de pretentie heeft alleen tot zichzelf te behoren en als eilanden te leven: in deze houdingen overheerst de dood.” (Fratelli tutti, 87)
Deze ontwikkeling van een monnik, die in afzondering wil leven naar een authentiek leven van gemeenschap en broederschap met iedereen, is een ontwikkeling die ook iedereen moet doormaken wil het leven zinvol zijn. De titel van dit boek is in dit verband van belang. Merton ontdekt zichzelf niet als een buitenstaander maar als een schuldige toeschouwer.
In deze ontwikkelingsfase van zijn leven definieert Merton zich namelijk nog steeds vanuit het perspectief van de monnik die leeft in afzondering. In latere werken erkent hij dat hij er ook als een afgezonderde monnik volledig deel van uitmaakt. Hij is dan geen schuldige toeschouwer meer, maar een medereiziger. Het is boeiende hoe Merton de term ‘schuldig’ definieert als ‘medeverantwoordelijk’.
In Bespiegelingen van een schuldige toeschouwer worden we meegenomen in de gedachtegang van Merton over allerlei ontwikkelingen in kerk en wereld in de jaren zestig van de vorige eeuw
broeder bernardus
Merton is een zeer belezen man. Dat irriteert soms, omdat het lijkt alsof hij over alles wel een mening of een bespiegeling heeft. Hij gaat in dialoog met protestantse en orthodoxe auteurs, maar ook met dichters en andere grote auteurs. Hij geeft bespiegelingen over muziek, van klassiek tot jazz, over politiek en actualiteit. Maar ook over alledaagse dingen, zoals zijn verwondering voor het leven in de natuur, heeft hij een mening.
Een nieuwe vertaling is altijd een uitdaging, maar het werd zeker tijd. De laatste Nederlandse vertaling van dit boek dateert van 1966. Willy Eurlings, de vertaler, slaagt er in om de juiste actuele toon en sfeer te raken. Zo is de vertaling van het moeilijke ‘conjectures’ in de titel als ‘bespiegelingen’ een goede vondst! Het drukt precies uit wat Merton met dit boek bedoelde: jezelf zien in de ontwikkelingen van de tijd en daarmee de dialoog aangaan. Het boek is mooi vormgegeven met een intrigerende omslagfoto van een glimlachende Merton. Een aanrader voor allen die zoeken naar broederschap en sociale vriendschap vanuit een gelovig perspectief.
