We willen grip hebben op ons leven. Te allen tijde de controle houden. We timmeren onze maatschappij dicht met regels en structuren om de onzekerheden in het leven te lijf te gaan. Maar toch is het leven uiteindelijk ongeordend en onzeker. In zijn boek ‘Thuis zijn in het onbekende’ pleit Thijs Caspers ervoor om onze controledrang los te laten en het leven te nemen zoals het komt met spontaniteit en creatieve ad hoc oplossingen.
Door Paulien van Bohemen
Thuis zijn in het onbekende is een lofdicht op het onbekende, het ongeordende. De auteur ziet het vreemde als een bron van nieuwe mogelijkheden, als ‘een plaats om vruchtbaar uit evenwicht te raken en nieuwe grond te vinden.’ Laat de regeldrang los, omarm het onbekende en je zult antwoorden vinden op nieuwe en niet te voorspellen situaties. Dat is de rode draad van het boek.
Het boek bestaat uit vijf filosofische essays die los van elkaar en in willekeurige volgorde te lezen zijn. Vanuit verschillende invalshoeken dagen ze de lezer uit om oude zekerheden los te laten en de ruimte van het onbekende te betreden. Het eerste essay heet ‘Stemmen van vuur’ en gaat over mensen die zich verzetten tegen onrecht in de wereld. Doordat zij opkomen voor zwakkeren verlaten zij hun vertrouwde leven en wagen zij zich aan de kant van de armen waar het leven moeilijk en rommelig is. Tegelijk wordt daar de hoop geboren, omdat in die chaos mensen bijzondere dingen doen voor een betere wereld.
‘Vertrouwensvol verdwalen’ is het tweede essay en werpt een nieuw licht op onze samenleving die bol staat van de regeldruk. Wat als we losser komen van regelgeving en durven te verdwalen en gaandeweg wel zien wat nodig is?
In het derde essay (‘Teruggroeien naar volwassenheid’) signaleert de schrijver dat opgroeiende kinderen eigenschappen als onbevangenheid en spontaniteit gaandeweg kwijtraken. Dat, terwijl die juist zo van pas komen om te kunnen leven in de wanorde van het leven.
Het vierde essay ‘De filosofie van het lege hoofd’ beschrijft een wandeltocht van Caspers door Schotland. Een tocht door een onbekend en kaal land waar improvisatie en veerkracht belangrijke bagage blijken te zijn.
Het vijfde en laatste essay sluit daar enigszins contrasterend op aan met de constatering dat er in de twintigste eeuw geen onontdekte plekken meer zijn op de wereld. Hoe kun je dan toch nog een manier vinden om te (ver)dwalen?
Vertrouwensvol verdwalen
Caspers gebruikt christelijke inzichten, verhalen en beelden als bron van inspiratie om met veerkracht en improvisatievermogen in het leven te staan. Het tweede essay 'Vertrouwensvol verdwalen' geeft een concreet en treffend voorbeeld van een Bijbelverhaal dat perspectief biedt in het omgaan met het onbekende. Jezus trok rond van stad naar stad. Hij had niet één vaste verblijfplaats en zag wel hoe de dag zou verlopen. Hij vertrouwt zich toe aan wat er op zijn pad komt. Hij verlangt zo’n houding ook van zijn leerlingen. Caspers haalt het evangelie volgens Matteüs aan waarin Jezus zijn leerlingen op weg stuurt en er bij hen op aandringt weinig bagage mee te nemen:
"Neem in je beurs geen gouden, zilveren op koperen munten mee, schaf je voor onderweg geen reistas aan, geen extra kleren, sandalen en geen stok, want een arbeider is het waard dat er in zijn onderhoud wordt voorzien."
(Matteüs 10,9-10)
Een gewaagde oproep om er maar op te vertrouwen dat in het nodige zal worden voorzien. Een nieuw perspectief in deze tijd, omdat wie van huis gaat tegenwoordig van alles meeneemt, voor de zekerheid.
Thijs Caspers is een leerling van theoloog Erik Borgman. Caspers schrijfstijl doet denken aan die van Borgman: associërend en inhoudelijk eerder filosofisch dan praktisch van aard. Caspers staat in de Dominicaanse traditie, net als Borgman. Caspers schrijft over de bedelorde van de dominicanen die op weg gingen, sober leefden en zich toevertrouwden aan wie of wat ze onderweg tegenkwamen. Die spiritualiteit past helemaal in de filosofie van deze auteur om het onbekende met vertrouwen tegemoet te zien.
Thuis zijn in het onbekende is geen zelfhulpboek met concrete tips om de wanorde en onzekerheden in het leven te lijf te gaan. Maar alleen al de erkenning dat het leven niet netjes geordend is en dat we toch niet alles onder controle kunnen houden is een troostrijke gedachte.
Thijs Caspers, Thuis zijn in het onbekende, Berne Media, 142 blz., € 16,90
Lees ook het interview dat Theo van de Kerkhof eerder had met Thijs Caspers over zijn verhouding tot het christelijk geloof.
Thijs Caspers schreef ook zelf twee artikelen voor de Bezieling: zie hier
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
