"Er zijn altijd mensen die helpen"

“Er zijn altijd mensen die helpen…”, zegt de vader van de vermoorde Maaike Kuiper. Dat klonk als een belijdenis van hoop en vertrouwen. "Voorgangers in het omgaan met verdriet", noemt Marinus van den Berg Maaikes ouders.

Door Marinus van den Berg

Het is zondag 6 februari 2022 als ik deze blog schrijf. Dagenlang hebben reddingswerkers in Marokko geprobeerd om de vijfjarige Rayan levend uit de put te krijgen. Wereldwijd leefden mensen mee . "We hebben behoefte aan goed nieuws”, hoorde ik Liesbeth Staats op Radio 4 zeggen. Dat bleef helaas uit. Ik dacht aan ouders die een kind verloren op een boerderij in een mestput. Een nachtmerrie voor iedere ouder. Je blijft het je herinneren.

Het was op deze dag 25 jaar geleden dat in de avond Maaike Kuiper, altijd stipt, niet op het carnavalsfeest van haar school verscheen. Ze was afgestudeerd aan de Pabo en zou nog een jaar doorstuderen voor bijzonder onderwijs. Oog voor kwetsbare kinderen was een van haar talenten. Ze waren kostbaar in haar ogen. In de voornacht werd ze door haar vader in haar flat gevonden: “gruwelijk vermoord.” De verslaafde dader had 200 gulden nodig voor een reis en had die met de geroofde pas van Maaike bij een geldautomaat gepind.

Ieder jaar sinds die dag verscheen er in de Twentsche Courant en in Trouw een advertentie met haar naam, haar geboorte- en sterfdatum en een klein gedicht. (1) Geschreven door haar vader Paul Kuiper, die tot op de dag van vandaag veel betekent voor wat nu de Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers is. Hij had een belangrijk aandeel in het tot stand komen van de bundel Een schaduw levenslang. (2)

Verwerken is gedenken

Hij is een belangrijke stem die leert dat verwerken gedenken is. Hij is een belangrijke stem die erkent dat er steeds weer gemis is. “Zoveel heeft ze níét meegemaakt in die voorbije 25 jaar.” Het was een brekend moment toen het 25^ste gedicht – een haiku – werd onthuld. Het regende alsmaar door, maar vader Paul vond het goed weer. “Tears from heaven…”, zong Eric Clapton voor zijn zoon. “De hemel huilt mee”, zei iemand eens aan een kindergraf. We stonden met zeker 70 mensen – familie, kleinkinderen van Paul en zijn vrouw Ina, maar ook de rechercheur van destijds – in de plensregen achter de Lambertusbasiliek in Hengelo (3). Daar werd het 25^ste gedicht onthuld. Maaike was een doedelzakspeler en nu was er ook, zoals bij haar uitvaart, een doedelzakspeler. Haar vader zong in de regen een eerder gedicht voor Maaike die met haar doedelzak door de hemel loopt. Paul en Ina dankten al de mensen die gekomen waren. Al die mensen met wie het contact gebleven was, waaronder vrienden van hun dochter.

Ik zou hen voorgangers willen noemen in het omgaan met verdriet. Wie hen ontmoet, en die gelegenheid mocht ik hebben, ontmoet geen betweters maar bescheiden luisteraars die ook aandacht voor anderen hebben. Ze zijn niet belerend maar kwetsbaar ontvankelijk. Voor hen is de kerk – een remonstrantse gemeente – een plaats waar mensen oog hebben voor elkaar. Niet alleen voor hun verdriet maar voor ieders verdriet. We spraken ook even over dat kind in die put. “Er zijn altijd mensen die helpen…” reageerde de vader van Maaike. Dat klonk als een belijdenis van hoop en vertrouwen. “Ik geloof niet in een God die drama’s zoals een moord, zoals de val in een put verhindert. Ik geloof wel in een God die er door mensen is als deze drama’s toeslaan.” Ik zei het in de avond voor deze dag in een gesprek met de ouders van Tim die tien jaar geleden in het najaar hun zoon door zelfdoding verloren na alsmaar gepest te zijn. God pest niet – kent die macht niet – maar ik vermoed God in de kwetsbare en in wie de kwetsbare helpt en steunt.

Het was een eer een enkel woord te mogen spreken op deze zondag. Tien dagen eerder was ik bij deze ouders op bezoek en na een eenvoudig broodtafel in de middag las Paul uit psalm 1 in de vertaling van Anne van der Meiden. (binnenkort in herdruk) Je bent op de goede weg - je gaat goed –als je niet in de kring van de spotters zit, maar in de kring van mensen die helpen , die geslagen mensen niet in de steek laten.

1. Dit jaar op maandag 7 februari
2. Rien Verbiest/Paul Kuiper, Een schaduw levenslang, Verhalen van ouders van een vermoord kind, Adveniat, (2018), 228 blz. (Alleen nog antiquarisch verkrijgbaar.)
3. Zie: Stichting HeArtpool Hengelo

Zie ook: Rechercheurs over 25 jaar oude moord Maaike Kuiper: "Er zijn misdrijven die je altijd bijblijven, dit is er beslist één van", RTV-Oost, februari 2022.