Afgelopen week ontstond er veel tumult over de harde kritiek van kardinaal Eijk, hoofd van de rk kerk in Nederland, aan het adres van paus Franciscus. De paus zou "door niet duidelijk te zijn" grote verwarring onder gelovigen veroorzaken en zo de eenheid van de kerk in gevaar brengen. De kwestie waarover de paus, volgens Eijk, onduidelijkheid laat bestaan, is de vraag of protestantse huwelijkspartners van katholieken de eucharistie mogen ontvangen (zie kader). Zonder de kwestie met name te noemen, laat Marinus van den Berg zijn licht schijnen over de vraag: wie is waardig?
Door Marinus van den Berg
“Heer ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt, maar spreek slechts een woord en ik zal gezond worden." Er zijn gebeden die je uitspreekt zonder er echt bij stil te staan. Dat geldt niet alleen voor gebeden maar voor veel dingen. Dat er vandaag weer brood was en meer dan één soort, is ook een vanzelfsprekendheid geworden. Of dat je gezond bent.
Totdat er iets gebeurt dat je verbijstert, verbaast of verwondert. Dat kan tot nadenken stemmen. Er is een nadenken dat de puntjes op de i zet en er is een nadenken dat leidt tot levensverdieping. Je gaat de waarde van iets scherper zien.
Diep respect
De altaartafel in het verpleeghuis waar ik werkte had een blad dat deels van marmer en deel van hout was. Daar was over nagedacht. Niet alleen de rooms-katholieke eucharistie werd er gevierd, ook vierden de protestantse bewoners er het Heilig Avondmaal. Niet allen namen ook werkelijk deel, maar er was wel een diep respect voor elkaar en de vreugde van verbondenheid.
Deelname was allereerst persoonlijk. Het antwoord op de vraag wie wel en niet waardig was, werd niet alleen van buitenaf gegeven. Ben je niet waardig als je gescheiden bent, ben je niet waardig als je niet katholiek bent, ben je niet waardig als je niet in een man-vrouw huwelijk leeft?
Dat zou heel goed kunnen. Als je de ander verkettert, als je in een permanente vechtscheiding leeft, als je in een dubbelrelatie leeft, als je de belasting tilt, als je als penningmeester van een sportvereniging er met het geld vandoor gaat… dan kan dat niet als vanzelfsprekend worden beschouwd. Het is meer dan heilzaam en gezond als de kussens eens goed worden opgeschud.
Liever inspireren
Ingewikkelder is de vraag hoe je dat op zo’n manier doet dat die tafel met houten en marmeren blad niet uit elkaar valt. Als christenen die zich oriënteren rond dezelfde Bron en het zelfde Levensverhaal elkaar liever inspireren dan uit elkaar drijven. De geschiedenis laat tot op deze dag zien hoe moeilijk dat is.
Er lijkt over veel verschillend te worden gedacht en dat kan zelfs zeer goed zijn, zoals een geslepen diamant meerdere mooie zijden heeft. Wie kan nu zeggen of iemand waardig is en wie mag dat over mij zeggen en kan ik het over mijzelf zeggen? Ik lijd aan beperkte zelfkennis. Anderen misschien ook maar daar gaat het me nu even niet om. En wat is nou dat woord dat gezond maakt? Wat is gezond?
Het gebed duidt natuurlijk niet alleen op lichamelijke gezondheid. Horen verwonderd en verbaasd en verbijsterd zijn ook tot de kenmerken van de geestelijke gezondheid? Ik heb stille hoop dat dat zo is, want met die brillen op lees ik de verhalen die mij over die timmermanszoon uit een onaanzienlijk plaatsje zijn doorverteld.
Een van meest boeiende van die verhalen gaat over een rechtszitting en de vraag naar je levenswandel: toen ik ziek was, toen ik gevangen was… die de minste der mijnen heeft opgezocht… (zie Matteüs 25, 31-46). Dat is het verhaal over de beweging van barmhartigheid, leven in erbarmen.
Kom, schepper geest
Ja natuurlijk kun je de lat te laag leggen en moet iemand je soms weer in de spiegel laten kijken. Je moet zelf bereid zijn om in die spiegel te kijken. Soms zijn er meerdere spiegels en ze helpen je om tot je eigen antwoord te komen. Hoe spreek je met elkaar - ook als je heel anders kijkt - vanuit respect voor elkaar? Hoe kom je samen verder? Hoe maak je elkaar mooier? Ik bid in deze week voor Pinksteren om die wonderlijke heilige Geest die nogal eens onverwacht waait. Die de lat geen struikellat laat zijn maar een zilveren brug: Kom, schepper geest verlicht mijn duistere verstand. Ik luister naar Veni Creator Spiritus gezongen door  monniken van Clervaux in 1959.
[box type="shadow"]
Kardinaal Eijk: "Paus is niet duidelijk"
Het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland, kardinaal Eijk, levert op een Amerikaanse katholieke website harde kritiek op paus Franciscus. Eijk vindt dat de paus zich niet duidelijk genoeg uitspreekt over de leer en de wet van de katholieke kerk. "Door niet duidelijk te zijn, is grote verwarring onder gelovigen ontstaan en is de eenheid van de kerk in gevaar gebracht", schrijft hij.
Aanleiding voor zijn artikel is een conflict in de Duitse katholieke kerk. Een overgrote meerderheid van de Duitse bisschoppen wil onder voorwaarden toestaan dat protestantse huwelijkspartners van katholieken de eucharistie ontvangen: brood en wijn die door de woorden van een priester in het lichaam en bloed van Christus zouden zijn veranderd.
Zeven Duitse bisschoppen zijn tegen de deelname van protestanten, omdat het tegen de kerkelijke leer in zou druisen. Zij legden de kwestie voor aan het Vaticaan. Dat oordeelde dat de Duitse bisschoppen er nog eens over moeten praten en tot een unaniem oordeel moeten komen.
Compleet onbegrijpelijk
Eijk noemt dit antwoord "compleet onbegrijpelijk". Volgens hem is de kerkelijke leer heel duidelijk; de eucharistie mag slechts bij hoge uitzondering aan niet-katholieken worden uitgereikt, en dan nog alleen als het om leden van een orthodox-christelijke kerk gaat. Protestanten vallen daar niet onder. Eijk vindt dat paus Franciscus daar geen twijfel over mag laten bestaan.
Om dezelfde reden moet de paus van Eijk kardinalen tot de orde roepen die zich openlijk uitspreken voor het kerkelijk inzegenen van homoseksuele relaties, "iets wat diametraal ingaat tegen de leer van Christus, dat het huwelijk alleen tussen man en vrouw mogelijk is".
Aan het eind van zijn brief beschuldigt Eijk de paus bijna van misleiding. Hij stelt vast dat bisschoppen en de paus het katholieke geloof niet op de juiste manier weten te behouden en door te geven. Dat doet hem denken aan een artikel uit de catechismus, het boek waarin de leer van de kerk uiteen wordt gezet. Daarin staat de kerk voor de terugkeer van Christus op aarde door een laatste beproeving zal gaan. Daarbij worden de gelovigen blootgesteld aan "religieus bedrog dat de mensheid een oplossing voor zijn problemen lijkt te bieden, in ruil voor afvalligheid van het geloof".
Heel uitzonderlijk
Hendro Munsterman, theoloog en journalist van het Nederlands Dagblad, noemt de actie van Eijk "heel uitzonderlijk". Hij denkt dat het geen toeval is dat Eijk voor een Engelstalig medium heeft gekozen. "Dit gaat de hele wereld over", zei hij in Nieuws en Co.
Volgens Munsterman schaart Eijk zich met deze actie onder de kleine groep kardinalen die deze paus niet ziet zitten. "Eijk vindt eigenlijk dat Rome onder deze paus de katholieke waarheid laat verwateren door allerlei progressieve bisschoppen en gelovigen die maar doen wat ze willen."
Hij wijst erop dat Eijk eerder al duidelijkheid van de paus eiste op de vraag of gescheiden, hertrouwde katholieken wel de eucharistie mogen ontvangen en te biecht mogen gaan, als hun eerdere huwelijk niet door de kerk ontbonden is.
Voor Eijk is het antwoord duidelijk. "We hebben hier natuurlijk de woorden van Christus zelf: dat het huwelijk één en onverbrekelijk is. Daar houden we in het aartsbisdom aan vast. Als een huwelijk nietig is verklaard door een kerkelijke rechtbank, is officieel bevestigd dat je nooit getrouwd bent geweest. Pas dan staat het je vrij om te trouwen en de biecht en de communie te ontvangen", zei hij in januari in Trouw.
Bron NOS, 7 mei 2018.
[/box]
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
