Petrus toont in de evangelieverhalen enkele keren verdriet. Wat is dat voor verdriet, vraagt Marinus van den Berg. Verdriet uit eigenwaan, uit irritatie? Of is het verdriet vanwege de eigen angst en wankelmoedigheid. "Er is verdriet dat zelfkennis en betrouwbaarheid vergroot."
Door Marinus van den Berg
Kort voor Pinksteren las ik in het evangelieverhaal over het verdriet van Petrus, het verhaal waarin Jezus tot drie keer toe vraagt of Petrus wel van hem houdt (Johannes 21,15-19). Het deed me denken aan dat andere verhaal over Petrus' verdriet, in het evangelie van Marcus. Een bediende vraagt: jij hoorde toch ook bij die man. Petrus zegt hem niet te kennen. Hij zegt het driemaal en dan kraait de haan. Zoals voorzegd. Horen bij een bedreigde politieke verdachte is niet gemakkelijk. Petrus weende bitter. Tranen met schaamte.
Petrus is in verwarring. Hij dacht een goede keuze te hebben gemaakt door die man uit Nazareth achterna te gaan. Die man met mooie bezielende idealen die ook de vinger op de zere plekken durfde te leggen. Een tijd later krijgt hij van die mens de vraag: heb je mij lief. Hij krijgt de vraag driemaal. Drie is niet niets. Het gaat om een zaak van gewicht. Petrus heeft, zo lees ik, verdriet als de vraag tot driemaal toe herhaald wordt.
Belofte
Stel je eens voor dat dit bij een huwelijksvoltrekking zou plaatsvinden. De vraag moet tot driemaal toe herhaald worden. Of als je lid van de Tweede Kamer wordt? Er wordt getwijfeld aan de betrouwbaarheid van je belofte. Het lijkt wel een onderzoeksvraag: zit je daar voor jezelf of om de samenleving te dienen. Een Kamervoorzitter moet wel stevig in de schoenen staan om bij sommige Kamerleden of partijen de vraag naar hun belofte niet tot driemaal toe te stellen. Wat is een woord, een belofte waard? Waarom wordt de een wel en de ander niet van mogelijke fraude verdacht?
Je kunt van jezelf denken dat je betrouwbaar bent, dat je geen breker of splitser bent, dat je doet wat je zegt, maar een ander kan daar anders over denken. Je kunt wel denken dat je een rots van betrouwbaarheid en integriteit bent, een stevig houvast, maar niet zien dat iemand ook op een rots stuk kan lopen. Of van een rots afgeduwd kan worden. De rots van harde zekerheden. Niet op alle rotsen is het zorgeloos baden in de zon.
Petrus is misschien wel geïrriteerd dat de vraag herhaald wordt, dat de beroepscommissie meer tijd en intern beraad nodig heeft. Dat het bedrijf een psychologisch onderzoek wil. Dat ze referenties wil. Dat je niet zonder slag of stoot CEO wordt, bestuursvoorzitter. Dat je wordt gewikt en gewogen. Dat je getoetst wordt en je benoeming niet op een schimmige wijze tot stand komt. Waarom en hoe precies wordt iemand bisschop of paus? Vaak moet er opnieuw gestemd worden. Wordt niet de gewenste kandidaat benoemd. Wat zijn de aarzelingen en wat zijn de vragen en wat zijn de wensen van wie? Zijn er ook die verdriet hebben omdat ze niet direct voor iedereen de beste kandidaat zijn?
Eigenwaan of deemoed
Hoe moeten we dat verdriet van Petrus waarderen? Is het verdriet vanwege eigenwaan? Is het een pijnlijke confrontatie met het zelfbeeld dat er in de ogen van een ander anders uitziet? Of is dat verdriet de weg naar de deemoed? Het besef dat je in crisismomenten ook een wankelmoedig mens kunt zijn, dat het niet zomaar helder is bij wie en wat je wilt en durft te horen?
Hoor je bij Kain of bij Abel? Om wat heb je verdriet? Er is verdriet dat zelfkennis en betrouwbaarheid vergroot. Verdriet en schaamte tonen kan ook leiders sieren.
Alain Verheij schreef een boek, getiteld Ode aan de verliezer, Ik las het in de dagen van de nieuwe kamer en het demissionair kabinet.
----------------
Alain Verheij, Ode aan de verliezer, Altlas Contact, 256 blz., € 21,99.
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
