Het inmiddels twintig jaar oude islamdebat heeft niet alleen impact gehad op de moslimgemeenschap in Nederland, maar zeker ook op de onderlinge verhoudingen tussen de religieuze gemeenschappen. In de basis geldt voor elke crisis, internationaal of lokaal, dat er twee soorten mensen opstaan: zij die verbinden en zij die de kans aangrijpen om de muren van wantrouwen nog eens extra hoog op te trekken. Ik wil me daarover niet uitspreken en ga daarom in dit laatste artikel uit de reeks vooral in op mijn persoonlijke ervaringen binnen religieus Nederland, omdat ik de veelkleurigheid ervan niet kan en wil reduceren tot eendimensionale beschouwingen.