Op 8 december overleed René Grotenhuis nadat in het voorjaar bij hem slokdarmkanker was geconstateerd. In aanloop naar een ingrijpende operatie schreef hij 16 korte overdenkingen. Ze worden hier in wekelijkse afleveringen gepubliceerd, zoals ze bedoeld waren. Deel 12: 'De weg kiest jou' en deel 13: 'Voorbereiding'.
Door René Grotenhuis
De weg kiest jou
Marianne van der Sloot is de voorzitter van VKMO (Vereniging van Katholieke Maatschappelijke Organisaties) en ik maak met haar deel uit van het bestuur. Ze is in augustus bevallen van haar tweede kind en haar eerste ‘optreden’ als voorzitter na die bevalling is het voorzittersoverleg (digitaal) in oktober. Ze opent altijd met een tekst en deze keer kiest ze de tekst ‘Levensweg’ van Dag Hammarskjöld.
Levensweg
Vele wegen kent het leven,
Maar van al die wegen is er één die jij te gaan hebt.
Die ene is voor jou. Die ene slechts.
En of je wilt of niet, die weg heb je te gaan.
De keuze is dus niet de weg, want die koos jou.
De keuze is hoe die weg te gaan.
Met onwil vanwege de stenen en kuilen
Met verzet omdat je de zone en weg die door ravijnen gaat, haast niet bereiken kan,
Of met de wil om aan het einde van de weg milder te zijn, en wijzer, dan aan het begin.
De weg koos jou. Ben jij bereid te gaan?
Haar ervaring van de geboorte van een kind dat nieuwe richting geeft aan het leven, het kind dat jou gekozen heeft in plaats van dat jij het kind gekozen hebt. Terwijl ik in een hele andere fase van het leven zit en met een hele andere ervaring hoe het leven overhoop wordt gehaald, kon ik de tekst helemaal meemaken: de weg kiest jou. De vraag is niet of ik hem ga maar hoe ik hem ga. Ga ik hem onwillig als zou het vanaf nu een gemankeerd leven zijn waaraan het nodige ontbreekt en waarbij ik vooral omzie naar de goede tijd die achter me ligt? Geloof ik dat deze weg mij milder en wijzer zal maken, dat ik er niet armer van wordt, maar rijker?
Voorbereiding
Als eenmaal duidelijk is dat een ingrijpende operatie niet te vermijden is, zet zich direct een proces van voorbereiding in werking. Na het gesprek met de chirurg en de oncologisch verpleegkundige die ons in grote lijnen de operatie en de risico’s daarvan uiteenzet, lopen we gelijk door naar het laboratorium voor de bloedafname. We krijgen alvast twee flesjes eiwitdrank mee naar huis om de ochtend van de operatie thuis te drinken. Ik krijg een klein apparaatje mee om elke dag de ademspier te trainen omdat goed functionerende longen cruciaal zijn voor het herstel (zuurstoftransport). Dat is ook belangrijk omdat de chirurg vertelt dat ze een long lek prikken om genoeg ruimte te hebben om de reconstructie van de slokdarm uit te voeren. Sindsdien zit ik elke dag twintig minuten mijn ademspier te trainen. O ja, of ik ook regelmatig mijn bloeddruk zou kunnen meten in de aanloop naar de operatie.
De diëtiste belt me voor een intake. Eigenlijk is zij in het herstel de belangrijkste persoon en degene die het langst met me mee loopt, ook thuis. We hebben het over het veranderende eetpatroon na de operatie, het onvermijdelijke gewichtsverlies en ze waarschuwt me op voorhand: het is maar de vraag of je dat er weer bij kunt eten: ‘als je er voor de operatie nog een kilootje bij kunt krijgen is dat heel goed’. Inge koopt nu wekelijks slagroom; en ik probeer me ertoe te zetten om vaker tussendoortjes te nemen. Bij Blokker koop ik een weegschaal om voor en na de operatie het gewicht te kunnen volgen.
Ik bel met het buurtzorgteam in Bilthoven om mij alvast aan te melden: ik ga met een voedingspomp naar huis. En om te voorkomen dat we thuis met vervangen en schoonmaken daarvan gaan klungelen, is het fijn als de thuiszorg de eerste dagen thuis meekijkt.
De anesthesioloog bespreekt met mij de narcose en de pijnbestrijding en een promovenda wil graag dat ik meedoe aan een onderzoek naar patiënten die een grote operatie ondergaan. In alle gesprekken wordt mij duidelijk dat het een ingrijpende, grote operatie is. Ergens in deze fase lig ik ’s nachts wakker en denk ineens: moet ik ook niet nadenken over wat er gebeurt als ik de operatie niet overleef. Iedereen verzekert me dat het een bekende operatie is van een ervaren team chirurgen en dat ik in goede conditie ben, dus dat er alle reden is om te denken dat ik dat goed zal doorstaan Maar ik weet ook dat er soms iets gruwelijks onverwachts mis kan gaan. Omdat mensen fouten maken of omdat mijn lichaam op hol slaat, organen het begeven en er een domino-effect optreedt dat niet te stoppen is. En dus denk ik die nacht na over mijn afscheid als zich dat scenario zou voordoen en ik de operatie niet overleef. Als dat gebeurt, denk ik dat het helpt als Inge en de kinderen weten hoe ik mijn afscheid zou wensen. Als ik het er met Inge over heb, deelt ze die gedachte. Ik denk er verder over na en dus zitten we een paar dagen later tijdens het eten te praten over hoe ik mijn afscheid zou willen. Ik kan vrij nauwkeurig aangeven waar het mij om gaat: om inhoud meer dan om vorm. Voor mij hoeft het geen klassieke uitvaartdienst te worden. Ik heb de afgelopen jaren te vaak uitvaarten meegemaakt die niet werkten. Nu een steeds groter deel van de samenleving geen binding meer heeft aan kerkelijke rituelen, zijn uitvaarten hun vreemd. Uit respect voor de overledene zitten ze het keurig uit, maar je voelt dat ze buitenstaanders zijn. Ze leven op aan het begin en aan het eind als er ruimte is voor een paar door familie of vrienden uitgesproken in memoriams. Voor mij gaat het dus niet om de vorm, maar om de inhoud. Al enige tijd geleden heb ik bedacht dat bij mijn afscheid een tekst uit het eerste hoofdstuk van het evangelie van Johannes centraal zou moeten staan Van zijn volheid hebben wij allen ontvangen, genade op genade (Joh 1,16) . Ik zou willen dat zichtbaar en voelbaar wordt dat ik mijn leven ervaren heb als een leven in genade: niet op eigen kracht, maar dankzij alles wat ik ontvangen heb, heb ik kunnen doen wat ik heb gedaan. Meritocratisch denken is mij vreemd en staat ook haaks op tekst van Johannes. Ik zou het fijn vinden als mensen niet al te veel energie steken in het schetsen van mijn levensloop en in het benoemen van wat ik heb gedaan, maar dat ze stil zouden staan bij de tekst van Johannes.
Het is goed om er zo met elkaar over te praten. Inge heeft zo een handvat voor het geval dat… en om zo ook voorbereid te zijn op die mogelijke uitkomst.
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
