Pasen gaat altijd door

Een oude dame, aan bed gekluisterd, zei tegen haar verzorgende: “Ik kan niets meer doen, maar wel bidden, vertel me je zorgen…” En de verzorgenden vertelden haar van hun zorgen: een ziek kind, een werkeloze, een stervende ouder, een verbroken relatie. Deze vrouw bleek voor hen van zoveel waarde. Zolang er lijden is gaat Pasen door.

Door Marinus van den Berg

Pasen 2020

Pasen gaat altijd door
Pasen gaat niet op slot
Het graf zal leeg zijn

Pasen gaat altijd door
Geloof, hoop en liefde
Zij willen altijd door

Pasen gaat altijd door
in het geloof
tegen het cynisme

Pasen gaat altijd door
in de hoop
van winnende Goedheid

Pasen gaat altijd door
in de stilte van de kwetsbare liefde
die menselijk meeleeft.

Pasen is afgeschaft schreef Ilja Leonard Pfeijffer in zijn dagelijkse bijdrage in de NRC (1). De zin schokte me en stond haaks op 'Pasen gaat altijd door'. Tegelijk pleitte hij voor samen eten met Pasen in eigen huis op je paasbest. Dat geluid klonk de laatste tijd wereldwijd. Wordt geen pyjamamens, verslons niet. Pfeijffer had het over de familiefeesten in Italië en de stress voor de grote maaltijden die al weken tevoren begint. Voor keukenprinsen en -prinsessen een bevrijding dus.

Toch bleef die zin in mij haken. Pasen moet juist nu gevierd worden. Juist nu vanwege al dat lijden in de wereld. Niet alleen de corona, maar ook de Syrische vluchtelingen, de ten hemel schreiende tentenkampen, de hongersnood in Afrika, de dictators die hun greep verstevigen. Pasen gaat niet met de rug naar Goede Vrijdag toestaan, maar kijkt het lijden aan zoals de Lijdende de lijdenden aankeek. Een kijken dat door alle stenen en muren heenging en tot vandaag herinnerd wordt.

Zoals we niet moe mogen worden van herdenken, waarover Arnon Grunberg zal spreken op 4 mei en wiens tekst al op de vrijdag voor Palmzondag in de boekhandel lag, zo gedenkt Pasen het lijden (2). Maar misschien hebben we wel teveel halleluja geroepen alsof we er al waren. Pasen kon degraderen tot een feest van kuikens en een lentefeest zonder dat we zagen hoe benauwd de natuur en de aarde het kregen, omdat we met de rug naar de lijdende mens, dier en natuur in deze wereld gingen staan. Hoopvol leven werd verward met wegkijkend positief denken.

De lijdende mens schreeuwt aan het kruis in zijn wanhopige 'waarom' zijn laatste hoopverlangen, zijn laatste veerkracht de wereld in. Hij ziet uit naar een open poort. Hij schreeuwde als de schreeuw van Edward Munch maar werd verheerlijkt en niet verstaan. Een schreeuw die werd gestolen maar aan de wereld teruggeven moet worden. Kostbaarder dan welke Van Gogh ook. Grunberg schrijft hoe de mensheid werd beroofd door een denken dat mensen misprees alleen om wie ze waren. Hij laat voelen hoe schokkend het is dat het nu weer gebeurt als het gaat om Marokkanen.

Pfeijffer klaagt in zijn laatste magistraal actuele roman (3) het verziekende toerisme aan. Nu het tot stilstand komt, zijn in Venetië de vissen weer te zien. Franciscus van Assisi wendde zich via de vissen in zijn Zonnelied tot ons en smeekte om Ontferming. Ik luisterde een week voor Goede Vrijdag naar dat prachtige lied gespeeld door Pieter Wispelwey op violoncello en gezongen door Collegium Vocale Gent. Pasen afschaffen is niet alleen de lijdende aan hun lot overlaten maar ook al die mensen die momenteel dag en nacht zich uitputten om zorg te dragen voor al die zieken (niet alleen de coronapatiënten) en niet te vergeten al die mensen die leiding moeten geven.

Pasen 2020 vraagt om creatieve mensen die niet vrijblijvend halleluja zingen de Heer is opgestaan. Het vraagt om fantasierijke mensen die op afstand dichtbij komen, een teken van meeleven sturen. Solidariteit kan weer uit de kast komen en weer vitaal worden. Zing liever 'Ja'-lleluja: leven het leven dat in liefde doorgaat. Pasen gaat allereerst om nieuw leven overal waar de dood als een aasgier rondgaat. Pasen vraagt om herleefd te worden in verbinding met wie lijden – geestelijk, sociaal, psychisch en lichamelijk.

Sommige mensen vertellen me dat ze er onder lijden niets te kunnen doen. Ze voelen zich opgesloten in een wachtkamer. Ik denk soms aan een oude dame, aan bed gekluisterd, die elke ochtend tegen haar verzorgende zei: “ik kan niets meer doen, maar wel bidden, vertel me je zorgen…” En de verzorgenden vertelden haar van hun zorgen: een ziek kind, een werkloze, een stervende ouder, een verbroken relatie… Zij vertelden van hoeveel waarde deze vrouw voor hen was. Pasen is dit jaar misschien stil of sober ook voor u die dit leest, maar ik hoop dat u een (huispaas)kaars of een andere kaars – niet alleen een beertje – voor het raam kunt zetten en die zin uit de Paaswake kunt zingen of zeggen: Licht van Christus… Pasen is toch danken in een moeilijke tijd!

-------------------------------

(1) NRC 2 april 2020

(2) Arnon Grunberg, Nee, 4 mei voordracht 2020.

(3) Ilja Leonard Pfeijffer, Grand Hotel Europa