© Rogier Chang
Als docent levensbeschouwelijke vorming vraag ik leerlingen aan het begin van een nieuw schooljaar altijd: wat is voor jou nou eigenlijk de zin van het leven? En geloof het of niet: ik krijg steeds vaker oprecht verbaasde gezichten en vragende ogen te zien. Wat bedoelt u precies? Alsof ze niet meer weten wat er wordt bedoeld met het woordje zin. Het woord betekenis vinden ze veel duidelijker. Daar kunnen ze wel wat mee. Maar zin… Ja, zin in een vrije dag hebben ze altijd, maar de zin van het leven?
Dit was vijfentwintig jaar geleden wel anders. Toen stelde ik dezelfde vraag voor de eerste keer aan leerlingen. De zin van het leven werd toen vrij vaak nog gekoppeld aan God, aan Jezus, of aan andere religieuze personen en namen. Ik herinner me een leerling die tegen mij zei: ‘Ik leef voor Jezus!’ Haar zekerheid en stralende ogen zal ik nooit meer vergeten. Ook bijzonder was het moment dat een leerling in huilen uitbarstte omdat hij de zin van het leven had gekoppeld aan zijn vader die net was overleden.
Elke keer als ik weer ‘zinvolle reclame’ voorbij zie komen van een kerkelijke of religieuze organisatie op de social media, krijg ik serieus spontaan jeuk
fabian jansen
Tieners hebben dus steeds minder met dat woordje zin. Ook bij mij is een verschuiving opgetreden als het gaat om zin. Vanaf volgend jaar ga ik dat woord uit mijn vocabulaire schrappen. Waarom? Omdat dat woord vandaag de dag zo vaak niet alleen steeds minder wordt begrepen, het wordt ook steeds vaker misbruikt of onnodig vaak gebruikt, vooral in de brede wereld van religieuze en niet-religieuze zinzoekers. Denk aan het project Zin in Werk en het kloosterhotel ZIN in Vught, aan het magazine Zin en ga zo maar door. Op het internet vind je honderden, duizenden andere voorbeelden. Elke keer als ik weer ‘zinvolle reclame’ voorbij zie komen van een kerkelijke of religieuze organisatie op de social media, krijg ik serieus spontaan jeuk. Alles is zin, alles moet zin zijn.
Is dit nu ook kritiek op de naam Volzin? Nee, ik geniet elke maand van de artikelen in Volzin, de naam op zich is prima want die staat precies voor wat het werkveld en de doelgroep is. Maar wel is mijn advies aan de redactie van Volzin: ook bij jullie lijkt het woord zin soms niet veel meer te betekenen. Wees vooral creatiever! Begin desnoods een prijsvraag om tot het beste vervangende woord voor zin te komen. Maar stop alsjeblieft met al die lelijke zin-nen. Daar heb ik absoluut geen zin meer in.
Fabian Jansen, Eindhoven
Heerlijk om al die oude en nieuwe woorden maandelijks voorbij te zien komen in Volzin. En heerlijk om me ook altijd te ergeren aan al die personen die veel te snel woorden willen verbannen. Ik ben namelijk groot voorstander van hergebruik van bepaalde woorden. Laten we vooral die ouderwetse woorden met een duidelijke christelijke oorsprong weer gaan gebruiken. Er zit vaak veel meer diepgang in dan andere woorden.
Neem nou het scheldwoord ‘addergebroed’. Dit woord wordt gebruikt voor mensen die niet sporen of iets op hun kerfstok hebben. Addergebroed is ‘kwaad gespuis’, ’tuig’ of ‘zondig volk’. Addergebroed slaat - letterlijk - op het nageslacht van adders, ofwel een ‘nest met adders’. Adders zijn slangen die vanuit Bijbels perspectief symbool staan voor het kwaad. Op meerdere plekken in de Bijbel wordt de slang gelijkgesteld aan de duivel of Satan, zoals in het laatste Bijbelboek Openbaring 12 vers 9: “De grote draak werd op de aarde gegooid. Hij is de slang van weleer, die duivel of Satan wordt genoemd en die de hele wereld misleidt. Samen met zijn engelen werd hij op de aarde gegooid.” (NBV21)
Laten we vooral die ouderwetse woorden met een duidelijke christelijke oorsprong weer gaan gebruiken
maarten smid
Het is dan ook niet opmerkelijk dat het scheldwoord addergebroed afkomstig is uit de Bijbel. In de Bijbel symboliseren slangen bijna altijd listigheid, slechtheid, kwaad en zonde. Denk aan de slang uit Genesis, die de eerste vrouw Eva verleidde om van de appel te eten. In de Nederlandse taal komt addergebroed voor het eerst, in de spelling ‘aderen ghebroetsel’, voor in de Deux-Aesbijbel uit 1562. In de Statenvertaling uit 1637 wordt dit woord weergegeven als ‘Gij adderengebroedsels’ (Lucas 3:7). De uitspraak addergebroed is dus afkomstig uit het Bijbelboek Lucas, waar Johannes deze term gebruikt.
Vorig jaar had ik een gesprek met mijn niet-christelijke buurman over het ‘tuig’ in onze buurt. Steeds vaker hebben we te maken met criminaliteit. “Je bedoelt het addergebroed, toch?” vroeg ik met een lach. Een prachtig gesprek volgde. Van dat woord had hij nog nooit gehoord. Afkomstig uit de Bijbel? Veel mensen hebben niks meer met Bijbel, Jezus of God. Nee, ik hoefde hem niet te bekeren, zoals ik vroeger vaak probeerde. Gewoon een mooi gesprek over ook de schoonheid van de Bijbel was genoeg. Inmiddels noemt hij me goochemerd. Binnenkort maar eens opzoeken waar dat woord vandaan komt.
Maarten Smid, Amsterdam
Vond u dit artikel waardevol? Trakteer ons dan op een kopje koffie! Doneren kan via deze link.
Wilt u zelf ook een woord schrappen of scheppen? Mail dan onze redactie: redactie@volzin.nu
