Tijd voor Bijbelse profeten

Het wordt steeds moeilijker, zo rond kerst, de grimmigheid in de samenleving romantisch weg te masseren. "We hebben geen zalvende woorden nodig maar woorden van hoop die de pijn maar ook het onrecht erkennen. Woorden die machtsmisbruik aanklagen zoals de Bijbelse profeten doen."

Door Marinus van den Berg

Boerenverzet: een kanttekening

Burgermens weet wat je eet
Weet wie het maakt
Weet van de dieren
Weet van de boeren

Burgermens eet gezond
Voed niet alleen je buik
Voed ook  het welzijn
Doe recht aan wie  zorgt

Burgermens eet je niet dik
Betaal rechtvaardig
Eet niet ten koste van
Eet en drink met mate

Boerenmens weet wat je doet
Weet wat je zegt
Laat je stem horen en zien
Luid maar waardig

Op de derde zondag van de advent schreef ik bovenstaande woorden en stuurde ze naar een neef die boer was en is - boer blijf je een leven lang. Hij was veehouder maar ook wethouder in de tijd van de gekkekoeienziekte, een dramatische tijd. Hij is bovendien een actief betrokken lid van de parochiegemeenschap. Ik zie hem, niet omdat hij mijn neef is, als een mens met het hart op de goede plaats. Een hart dat ook oog heeft voor wie kwetsbaar zijn.

Mijn neef deelde mijn woorden en daarop werd weer gereageerd. Een vrouw schreef dat ze de dankbaarheid miste. “We zijn alles als vanzelfsprekend gaan zien", schreef ze, "maar hoe zal het in de toekomst zijn voor onze kinderen en kleinkinderen." Ze heeft een punt.

Aan mijn neef schreef ik na de woorden over de joden door de voorzitter van de Farmers Defence Force, die momenteel de toon lijkt te zetten. Over die vergelijking is al veel gezegd. Ik schreef omdat ik een escalatie van - nu nog verbaal - geweld zie. Er lijkt zoveel woede, onbegrip, opgestapelde frustratie en ook lang verborgen pijn te zijn dat de grenzen van geweldloos verzet onder druk staan.

Boze boerin

Gaan we een kerst tegemoet waarin niet een os en een ezel, een kind en engelen centraal staan, maar een boze boerin en een boze boer? Zien we dadelijk een boze boerenzoon of -dochter in een kribbe, omringd door immense tractoren op een kerkplein? Zullen we blauwe ME'ers of zelfs militairen gaan zien die winkelende en kerkende mensen beschermen? Kortom toenemende grimmigheid? Meer grimmigheid dan vrede ondanks de kerstconcerten? Misschien moeten we met kerst het verhaal over de moord op de onschuldige kinderen uit Matteüs 2 maar lezen en overwegen. Ons herinneren hoe er altijd al grimmigheid was rond de kersttijd.

We krijgen steeds minder kans om die grimmigheid even romantisch weg te masseren. Misschien moeten we de vertelling De Kaars van Paul Brand lezen. Een vertelling uit de grimmige tijd in een Japans kamp, 75 jaar geleden. We hebben geen zalvende woorden nodig maar woorden van hoop die de pijn maar ook het onrecht erkennen. Woorden die machtsmisbruik aanklagen zoals de Bijbelse profeten doen. Woorden die zoeken naar ware gerechtigheid in de complexe soms bijna verstikkende werkelijkheid.

Koers van onze levensstijl

Het is weer tijd voor het Politiek Avondgebed. Hardop zeggen waar de pijn is en die ruimhartig erkennen zodat het vertrouwen en het over en weer luisteren een kans krijgen. Bereid zijn de koers van onze levensstijl te wijzigen naar meer soberheid dan consumentisme. Meer delen als kwaliteit. Paus Franciscus schreef zijn 'groene brief', Laudato si',  over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis. Misschien kan daaruit ook worden gelezen. Juist in deze dagen nu per decreet machtsmisbruik niet meer onder de pauselijke geheimen valt maar bij de onafhankelijke rechter thuishoort. Eindelijk gehoor voor de slachtoffers…

'Van boerenafkomst' schreef ik onder de tekst aan mijn neef. In mijn kinderjaren vierden we de kerst in eenvoud. Geen kerstdiners. Wel met klompen aan door de donkere nacht en een thuiskomen uit de nachtmis waar de ontbijttafel feestelijk eenvoudig stond gedekt... het was feest.

Marinus van den Berg, van boerenafkomst