Trump en corona zijn blijvertjes

Opgelucht, nu een vaccin binnen handbereik is en Trump de verkiezingen verloren heeft? René Grotenhuis is er niet gerust op. De 70 miljoen aanhangers van Trump blijven, evenals hun onvrede. En ook corona zou wel eens een blijvertje kunnen zijn. De corona-epidemie is óók het gevolg van ons uitgebreid sociaal gedrag over grote afstanden en van de wijze waarop we de samenleving hebben ingericht.

Door René Grotenhuis

Vorige week zijn de twee grootste problemen van 2020 opgelost, zo lijkt het. Met de verkiezingsoverwinning van Joe Biden en na het bericht dat er een werkend vaccin tegen corona op komst is, kunnen we opgelucht adem halen. Ergens begin volgend jaar keren we terug naar de goede oude tijd en blijven Trump en corona in onze herinnering achter als een kortstondige nachtmerrie.

Blijvertjes

Desondanks: Trump en corona zijn niet verdwenen, het zijn blijvertjes. Nu zo’n 70 miljoen mensen na vier jaar gescheld en verdeeldheid zaaien op deze president hebben gestemd, is het een illusie te denken dat met zijn nederlaag zijn tijd voorbij is. Integendeel. Vier jaar geleden was een groot deel van het Republikeinse partijestablishment chagrijnig over de kandidatuur van deze proletarische presidentskandidaat. Met deze verkiezingen heeft hij laten zien dat het een zeer levensvatbare politieke strategie is. Zijn discriminerende uitlatingen over vrouwen en Latino’s hebben niet verhinderd dat zijn aanhang onder beide groepen is gegroeid ten opzichte van vier jaar terug.

Ook corona zijn we niet kwijt, het is een blijvertje in het geheel van infectieziekten waarmee we regelmatig te maken gaan krijgen. Antistoffen zijn geen garantie dat je het niet opnieuw kunt krijgen en het vermogen van het virus tot mutatie maakt het tot een te optimistische gedachte dat we het virus nu kwijt zijn en dat we, als ergens in de loop van volgend jaar iedereen gevaccineerd is, deze ziekteverwekker achter ons kunnen laten. Het zou me niet verbazen als corona op den duur net als griep (in slechte jaren sterven 10.000 mensen aan griep) een vast bestanddeel wordt van de ziekten waar me mee te maken zullen blijven krijgen.

Als vanouds

De opluchting over Bidens winst en de coronavaccins geven ons de indruk dat we gewoon door kunnen gaan waar we daarvoor waren gebleven. Vliegmaatschappijen, oliemaatschappijen en evenementenbureaus staan in de startblokken om weer als vanouds te gaan draaien. Delen van het democratisch establishment zullen hun dedain over de Trump-aanhangers weer etaleren en de mensen uit het Midden-Westen neerzetten als achterblijvers van de vooruitgang waar we echt niet op kunnen wachten.

Ik vrees dat ik betrekkelijk somber ben als het gaat om onze bereidheid tot verandering. De financiële crisis van 2008 heeft niet geleid tot verandering, de stroom alarmerende rapporten over klimaat leidt niet tot echte verandering, slechts tot verandering die geen pijn doet. Ik vrees dat het ook voor corona geldt en voor de nalatenschap van Trump.

Johan Mackenbach, professor in de openbare gezondheidszorg, zei naar aanleiding van de covid-epidemie dat de biologie van de mens niet bestand is tegen zoveel sociaal gedrag over zulke afstanden. Deze corona-epidemie is in die zin het gevolg van ons sociaal gedrag en van de wijze waarop we de samenleving hebben ingericht. Voor onze samenleving geldt dat hij niet bestand is tegen zoveel ongelijkheid (in inkomen, opleiding, kansen tot ontplooiing) en zoveel eigenbelang zoals die zich in de afgelopen veertig jaar hebben ontwikkeld.

Veranderingen

Trump en corona zijn blijvertjes zolang we verandering blijven ontlopen, zolang we denken dat er iets als een normaal bestaan was waar we naar terug moeten keren. Het gaat er geloof ik om, te zien en te erkennen dat dat niet normaal was.

Ik ben blij dat Biden gekozen is en dat er een vaccin is. Niet uit opluchting omdat we weer terug kunnen naar good old days, maar omdat het de weg opent naar opnieuw nadenken over hoe onze wereld eruit zou moeten zien.