Praten over stilte? Beetje moeilijk. Maar de Zweedse levenskunstenaar Erling Kagge gelooft in moeilijk doen. Dat maakt het leven intenser. Zoals zijn wandeltocht naar de Noordpool, in z'n eentje. Hij werd zich hyper-gewaar van alles. Van het eindeloze wit dat niet alleen wit bleek te zijn maar ook roze en geel. De half afgemaakte gedachten en onwaarheden in zijn geest die zich niet konden handhaven, en stilvielen. “Als je grootsheid wilt begrijpen, is stilte een goede manier om te beginnen.” Lisette Thooft oefent er een beetje mee.
Door Lisette Thooft
“Zij die weten, spreken niet; zij die spreken, weten niet,” zo hadden de Bilthovense Vrijmetselaars in hun aankondiging gezet van de lezing die ik zou houden, over het onderwerp stilte. Direct gevolgd door: “De spreekster is Lisette Thooft.” Ik heb er een grapje van gemaakt en een liedje gezongen, want ja, je moet toch wat.
“De stilte heeft op mij gewacht”, zong ik, “Ik viel erin en ik viel zo zacht.” Want wat ik wel weet over stilte, is dat die er altijd is, onder alle lawaai. Kern van mijn liedje:
Toen ik het nog niet had begrepen
dacht ik altijd: mijn IK moet weg,
want dat is ego, dat is slecht…
Ik moet tot op de kern geslepen.
Die visie heb ik afgelegd,
want nu begint het me te dagen:
‘k ben als een ui met vele lagen
en in het midden ben ik echt.
Al wat ik doe is slechts een schil,
al wat ik voel en wat ik zeg;
het vindt van binnenuit zijn weg –
en in het midden is het stil.
Stilte is ‘in’ – ik merk het aan de opdrachten die ik krijg. Het klopt natuurlijk dat ik er niets over weet. Er valt ook niets te weten over stilte. Vandaar dat we met ons allen een hoop lawaai maken als we het over stilte hebben…
In het Engels zijn er twee woorden voor stilte, zei ik tegen de Vrijmetselaars: silence, en stillness. Silence is geen geluid buiten je. Stillness is de staat waarin je aandacht binnenin jezelf gericht is, op je eigen centrum. In het Nederlands heet het allemaal stilte.
Geluidsnazi
Zo was er de Dag van de Stilte, zondag 30 oktober – ik weet niet of u het heeft gemerkt? Ik las er pas over in de Volkskrant, de volgende dag. Journaliste Margriet Oostveen schreef dat ze ‘agressief vóór het invoeren van een lawaailoze zondag’ was, zonder herriemakers zoals bladblazers, schuurmachines, grasmaaiers en evenementen. Zij wordt thuis ‘geluidsnazi’ genoemd, want ze kan niet tegen herrie.
Oostveen zag op de website van de Dag van de Stilte allerlei activiteiten met meditatie en mindfulness en daar had ze geen boodschap aan. Ze belde de organisatie en zei: “Ik wil geen verbinding met mezelf, ik wil stilte.” Ze deed mee aan een stiltewandeling en lette daarbij vooral op de geluiden in het bos: een luid telefonerende vrouw, blaffende honden, vliegtuigen, een trein, auto’s, veel gillende kinderen. Maar ook: een specht, varens die ritselen, ganzen, knappende boomschors. Aan het eind waren de wandelaars toch ook innerlijk iets rustiger geworden, meldde ze.
Buzz-book
Verbinding met jezelf kun je in de stilte niet vermijden, vermoed ik. Het ‘buzz-book’ van de Frankfurter Boekenbeurs dit najaar – dat is het boek waarom het hardst gevochten wordt door de uitgeverijen die de rechten willen kopen – is ‘Stilte’ van Erling Kagge, de Noorse poolreiziger/kunstverzamelaar/Rolex model/uitgever. Hij hield vorig jaar een TED talk die niet zo vaak bekeken is, en je snapt wel waarom want zijn Engels is stroef en je moet erg je best doen om te horen wat hij zegt.
Maar hij blijkt dus prachtige dingen te zeggen. Stilte is de meest onderschatte luxe van de wereld, zegt hij, maar het is ook een moeilijk onderwerp, en daarom wil hij er graag over praten, want “Ik geloof in het moeilijker maken van het leven dan nodig is”. Ja dat moet wel, als je in je eentje naar de Zuidpool wilt wandelen over het witte ijs. In die stilte werd hij hyper-gewaar van alles: het eindeloze wit dat niet alleen wit bleek te zijn maar ook roze en geel, en de half afgemaakte gedachten en onwaarheden in zijn geest die zich niet konden handhaven, en stilvielen. “Als je grootsheid wilt begrijpen, is stilte een goede manier om te beginnen”, zegt hij.
Zwijgend wandelen
Ik oefen er een beetje mee. In mijn dagelijkse ochtendmeditaties natuurlijk. En afgelopen zomer gingen mijn man en ik een ‘onthaastingsweek’ doen op Centrum Lothlorien in Frankrijk. Een middag spraken we af om zwijgend te wandelen. Het werd het meest gedenkwaardige moment van de hele vakantie.
Maak meer verhalen mogelijk met een donatie
