Ontregeld bestaan. Niet meer weten hoe het leven er over drie weken uitziet. Flexibel moeten zijn: je maakt wel afspraken, maar onder voorbehoud omdat ‘iets’ steeds een streep door de plannen kan zetten. We hadden zo gehoopt dat we dit jaar Kerst toch weer ‘gewoon’ zouden kunnen vieren. We hebben vorig jaar heus ons best gedaan: een kerstnachtdienst online, kerstetentjes in klein gezelschap, met spelletjes met vrienden via Zoom. En opnieuw doorkruist de pandemie onze tradities en onze verlangens. Hoe ga je ermee om als alles begint te schuiven waaraan je gehecht bent en waarvan je in je naïviteit dacht dat het nooit anders zou worden?
Zo’n vijfentwintig jaar geleden maakte ik voor het eerst een kerstavond mee in het transgender-café. ‘Ik wil een keer met je mee’, had ik tegen mijn lief gezegd. En zo kwam ik terecht in een zaaltje van een buurthuis in een wijk achteraf. Een kleine bar, waar een trans vrouw glühwein en sap schonk. In een hoek een fotograaf die de tijd nam om mooie portretten te maken van de bezoekers. Een tafel die rondom bezet was; vrouwen met grote feestelijke rokken en hoge hakken lieten elkaar foto’s zien van zichzelf in mooie kleren. Ik schoof aan bij het gesprek. Ik luisterde naar een stem die te zwaar klonk voor de vrouw die aan het woord was. De te vierkante kaaklijn puilde onder haar make-up uit. Ze vertelde hoe ze uitkeek naar de komende vakantie als ze alle dagen als vrouw rond kon lopen.
Hoe ga je ermee om als alles begint te schuiven waaraan je gehecht bent en waarvan je in je naïviteit dacht dat het nooit anders zou worden?
marian geurtsen
Na een halve avond was mijn hoofd een kluwen van in de knoop zittende draadjes. Iedere verbinding tussen uiterlijk en innerlijk, tussen wat ik zag en welke betekenis ik eraan gaf, werd er keer op keer uit getrokken. Ik moest even op adem komen en ging bij de bar zitten, naast iemand die net als ik geen moeite had gedaan om er als vrouw uit te zien. Gelukkig, dacht ik, en vroeg naar haar naam. ‘Matthijs’, zei ze. Geen vrouw, drong het tot me door, maar trans man. En weer werd er een draadje uit mijn interne systeem losgetrokken. Totaal ontregeld bleef ik zitten.
Ik had kunnen vasthouden aan mijn oude systeem van betekenissen. Dan had ik rust en zekerheid gehad over hoe de wereld in elkaar zit, over wat hoort en wat ongepast is. Ik koos ervoor om die zekerheden los te laten. Het bracht me in een hele nieuwe wereld.
Ontregeling is gezond. Het maakt dat we opnieuw moeten kijken naar waarom we dingen doen zoals we ze doen. Wat maakt het kerstfeest tot kerstfeest? Wat gaan we echt missen? Wat kan op een andere manier? Wat is er komen aanslibben waar we eigenlijk heel goed afstand van kunnen doen?
Laten we ons dit jaar overgeven aan een heilige ontregeling. Laten we onze oude beelden en verwachtingen eens loslaten
marian geurtsen
Het kerstkind is een rare belofte. In de loop der eeuwen hebben we er een veilig feest van gemaakt. God heeft er een hele klus aan om mensen te bereiken, als ze zich ingegraven hebben in mooie kerstconcerten, kaarslicht, familiediners.
Laten we ons dit jaar overgeven aan een heilige ontregeling. Laten we onze oude beelden en verwachtingen eens loslaten, ze inruilen voor het onzekere bestaan en in de ogen kijken. Misschien ontstaat er ruimte voor wat God ons heeft willen geven met het geschenk van hun Kind.
Zalig de wijzen die een ster achterna gaan.
Zalig de jongere die niet kan zeggen of die man is of vrouw.
Zalig de Afghaanse vrouw die droomt dat ze geen niqab draagt.
Zalig de marechaussee die spelletjes doet met het kind van de Syriëganger.
Zalig de man die in Griekenland als mensensmokkelaar gevangen zit.
Zalig de straatjongen die kunstenaar wordt.
Zalig de vluchteling die ons leert leven met onzekerheid.
Zalig de verpleegkundige die klaar is met de zorg.
Zalig de vrouw die kan aanraken met alleen maar haar ogen.
Zalig de zieke die alles al heeft verloren.
Zalig de mens zonder mening die kan luisteren.
Zalig de wegwijzers die verdwaald zijn.
Zalig het kind dat geboren wordt uit een maagd.
Marian Geurtsen is zelfstandig ritueelspecialist bij haar eigen bedrijf Schatgraver in de traditie. Zie: www.mariangeurtsen.nl.
