'Hoezo 'Ik doe niet meer mee?' Integendeel, ik doe zielsgraag mee!'

Het stof rond #ikdoenietmeermee is inmiddels weer zo’n beetje neergedwarreld. Die meneer Engel toch. Dat hij die arme influencers zo gek kreeg om al die mensen-die-het-ook-niet-meer-weten toe te roepen dat zij vooral niet meer mee moeten gaan doen. En dan ging het geloof ik om het boycotten van de regels om dat verrekte virus er een beetje onder te krijgen.

Tja.

Gezag

Verrukkelijk toeval, maar daar ging de tekst tijdens de kerkdienst op zondag na die influencerende turbulentie nu net over. Jezus heeft in Jeruzalem de boel op stelten gezet. De gevestigde orde is geschokt. ‘Op grond van welke gezag doe jij deze dingen’ en ‘Wie heeft jou dat gezag gegeven’? (Matteüs 21:23)

Uitstekende vragen. En uiterst actueel.

Gezag dus. Door wie laat ik mij gezeggen? In de jaren zestig van de vorige eeuw werd het gezag van alle mogelijke overheden effectief ontmanteld, inclusief die van de kerk en godsdienst. Daarvoor in de plaats kwam het individu die op grond van het idee van ontplooiing en persoonlijke ontwikkeling eigen keuzes ging maken. Een omwenteling van formaat die veel heeft gegeven, al was het alleen al de sterk emanciperende werking ervan voor alle denkbare minderheden.

Maar de prijs die werd betaald was die van het verlies van een dragende gemeenschappelijkheid. ‘Ieder zijn eigen mening’ werd het moderne credo dat zowel bijzonder tolerant als volstrekt nietszeggend bleek op het moment dat het tegelijkertijd een indrukwekkende onverschilligheid aan de dag legde om de ander werkelijk te willen verstaan.

De democratische oplossing van meeste stemmen gelden moet dan helpen om bepaalde besluiten te nemen en het land of de stad bestuurbaar te houden. Maar ook dat blijkt dus nogal poreus zo laat #ikdoenietmeermee zien.

En het Brexit-referendum en de verkiezing van Trump vier jaar geleden zette indrukwekkende vraagtekens bij ‘meeste stemmen gelden’. De democratie geeft uiteindelijk geen antwoord op de vraag door wie ik mij werkelijk laat gezeggen.

Tegenreactie

Het kon niet anders dan dat er een tegenreactie op gang zou gaan komen. Een willen weten van een ‘gezag’, een verlangen naar iets dat groter is dan mijn particuliere meninkje dat nooit meer kan betekenen dan die van ieder ander en dus zo pijnlijk relatief is.

Een nieuw soort ‘wij’ werd gevonden. Opnieuw gevonden, want het is eerder vertoond en eigenlijk van alle tijden: die van een eigen gedefinieerde identiteit tegenover die ‘ander’ die zo verfoeilijk en gevaarlijk anders is.

Overal in de wereld zien we in de wereld die tendens: terug naar de eigen vermeende identiteit van ‘ons volk’. Met alle naargeestige gevolgen en oplopende spanningen nationaal en internationaal van dien. Nationalisme als surrogaat voor een verloren geloof. ‘Toegedekt nihilisme’ noemde de theoloog Miskotte het ooit uit grote, en naar bleek volkomen terechte bezorgdheid.

Dilemma

Jezus verdiept de vraag naar het gezag middels het dilemma: van de hemel of van de mensen?

God, de hemel, komt weer ter sprake. Velen ervaren dat de weg naar binnen, naar die van het bron van het vertrouwen weer opnieuw gevonden mag gaan worden. Dat ‘wat groter is dan ikzelf’ weer opgediept mag worden zonder het te verwarren met een quasi-religiositeit van de terugkeer naar een vermeend verloren paradijs toen ‘ons volk’ nog zo gelukkig was.

Van de hemel of van de mensen?

Ik vind het mooi en spannend ook dat in deze zo verwarrende tijden deze vraag weer wordt herontdekt. En ja, ik voel me een zeer bevoorrecht mens om samen met zoveel anderen mee te mogen zoeken naar de antwoorden: #ikdoezielsgraagmee.