Islam zorgt voor homo-intolerantie? Nee, niet per se

Het lijkt een vrij algemeen aanvaard idee: de islam als aanleiding voor meer intolerantie ten opzichte van homoseksualiteit. En hoe religieuzer een moslim is, zo wordt vaak aangenomen, hoe intoleranter deze is ten aanzien van homoseksualiteit. Volgens Glas en Spierings is de werkelijkheid genuanceerder.

Onderscheid homoseksualiteit en homoseksuelen

In hun onderzoek maakten ze daarom een onderscheid tussen de houding ten aanzien van homoseksualiteit en die ten opzichte van homoseksuelen. De meeste respondenten (48%) in het onderzoek verwerpen zowel homoseksualiteit als homoseksuelen als buren. Daarentegen verwerpt ongeveer één op de vijf weliswaar homoseksualiteit, maar heeft geen bezwaar tegen homoseksuele buren.

De gemiddelde Arabische moslim is duidelijk negatiever over homoseksualiteit dan over homoseksuele mensen. ‘Het is een vrij veelvoorkomende religieuze interpretatie om homoseksualiteit te zien als een zonde, maar dat betekent natuurlijk niet dat je homoseksuele mensen niet tolereert in je omgeving’, licht socioloog Saskia Glas toe.

Verschillende aspecten religie

Glas en Spierings onderzochten of aspecten van religie deze houdingen konden verklaren. Hiermee komen meer verschillen aan het licht tussen de manier waarop iemand zijn of haar geloof belijdt en de mening over homoseksualiteit en homoseksuelen. ‘Slechts één manier van religieus zijn, vroomheid, maakt moslims negatiever over zowel homoseksualiteit als homoseksuelen. De overige aspecten van religie die we onderzocht hebben zorgen dus ook voor positievere houdingen over homoseksualiteit of homoseksuelen’, vertelt Glas.

Opvallend resultaat is bijvoorbeeld dat moslims die vaker naar de moskee gaan liever geen homoseksuele mensen als buren willen, maar verder geen grotere problemen hebben met homoseksualiteit an sich. Vromere moslims veroordelen het fenomeen homoseksualiteit juist wel weer vaker. Moslims die vinden dat de islam de nadruk legt op altruïsme in plaats van ceremonies volgen, hebben dan weer minder problemen met homoseksuele buren, maar veroordelen homoseksualiteit nog steeds.

Obstakel voor intolerantie?

De resultaten laten zien dat de islam soms een obstakel is voor tolerantie, maar zeker niet altijd. Glas: ‘Je kunt niet zo simpel zeggen dat de islam antipathie tegen homoseksuelen aanwakkert, zoals sommige maatschappelijke debatten doen vermoeden. De manier waarop je je geloof beleeft is van invloed op je overtuigingen over homoseksualiteit.’

Ook in het debat in Nederland wordt vaak gesuggereerd dat islam en homoseksualiteit water en vuur zijn, en in die debatten wordt uitgebreid verwezen naar Arabische landen. Dit onderzoek laat zien dat zelfs dat te kort door de bocht is. Glas: ‘Door te doen alsof islam per se haaks staat op homotolerantie, verdrukken we juist alternatieve interpretaties van islam en maken we het homoseksuele moslims niet makkelijker in hun zoektocht.’