De eerste sterfdag van mijn moeder en de uitvaart van een van mijn grote leermeesters vielen samen. Het rituele getal van eenheid – 1 – drong zich al maanden als vanzelf aan me op. Ik zou markeren, wij zouden stilstaan, en verder trekken. De dag voltrok zich als een dramatische eenakter.Â
We brandden een kaars in Kevelaer, baden voor haar zielenrust en troost voor onszelf, aten taart in een koffiehuis uit het jaar kruk, ik was vreselijk uit mijn hum, maakte echt naar ruzie met mijn echtgenote, trok me in mezelf terug, bedacht dat ik deze eerste dag niet zo wilde eindigen, reikte in kwetsbaarheid weer uit, maakte goed – dat duurde even … – en we sloten af met een geweldig verbonden diner waarop we proostten op mijn moeder. Mijn moeder schuwde het drama niet, en hield net als ikzelf van opera. Deze eenakter had ze wel mooi gevonden.
Parallel aan mijn eenakter vond de uitvaart plaats van Wibe Veenbaas. Wibe was oprichter en bezieler van opleidingsinstituut Phoenix Opleidingen. Hij hielp mensen de reis naar zichzelf en de ander te maken, met een diep inzicht in wat het vraagt en betekent om te helen en te groeien.
Mijn eerste ontmoeting met Wibe dateert van 2004, het begin van mijn inmiddels 20 jaar werkzaam zijn in het veld van leiderschap. Mijn moeder, die mijn worstelingen zag en Wibe kende vanuit haar opleidingen waarin de hare te lijf was gegaan, zei: ‘Ga maar eens naar Wibe.’ Hij zette me op een moedige reis naar mijn binnenwereld. Voor die leerreis en de vrucht die zij voortbracht, ben ik hem dankbaar.
Door Wibe ontdekte ik de ware betekenis van leiderschap. Niet als een theoretisch concept, maar als een manier van leven in verantwoordelijkheid die nimmer uitbesteed kan worden. Een pad dat inspireert én ook confronteert. Hij liet zien wat het betekent de kracht van verantwoordelijkheid te dragen, hoe beangstigend dat soms ook is.
Wibe was een meester in het optillen van mensen. Hij had de gave om je wortels te laten voelen, je eigen essentie, en tegelijk je takken naar de hemel te laten reiken. Zijn begeleiding was eerlijk en scherp, caring en daring. Hij spaarde je niet, omdat hij wist dat echte groei pijn doet. En dat was goed. Want in zijn nabijheid voelde je dat hij zelf die weg was gegaan.
In een interview zei Wibe eens: ‘Ondanks de onveiligheid thuis, heeft mijn moeder altijd de liefde vastgehouden. Dat is ook heel groot geweest. Niet altijd makkelijk, maar op de een of andere manier gaat het ook niet anders. Dat heb ik niet uitgevonden, dat heb ik meegekregen.’
Deze woorden resoneren deze maanden in mij. Wibe liet zien hoe je de impact van onveiligheid uit je jeugd kunt overwinnen door de weg van de ziel te gaan. Het is de transformerende weg van wond naar vrucht, van pijn naar zachte kracht. De route van overleven naar werkelijk leven in liefde. Het lichaam kan ongeneeslijk zijn, terwijl voor de ziel de weg naar genezing open ligt.
‘Liefde sterft niet,
mensen wel.
Dus, als wat van mij rest
liefde is,
geef me weg.’
Sinds het overlijden van mijn moeder is er iets in me opgeschoven. Haar dood maakte ruimte in mezelf vrij. In die ruimte kan ik de liefde waarover Merrit Malloy spreekt in haar hiervoor geciteerde gedicht meer toelaten, en doorgeven. Het gedicht werd voorgelezen op mijn moeders uitvaart. Ruim een jaar later wordt de route die ik in 2004 aanving zo veel helderder, en daalt echt in. Zo ligt er ook in het sterven van mijn moeder een cadeau besloten dat ik steeds meer uit aan het pakken ben. De rouwe pijn verandert in weemoed, het gemis verandert van kleur.
‘Eén lichtje is genoeg,’ was Wibes lijfspreuk. 1 jaar verder. Ik brandde met mijn vrouw één lichtje voor mijn moeder. We stonden erbij stil, maar we leggen ons er niet bij neer. Want het leven gaat door. Zoals de Liefde.
Hoop sterft niet. Maar God, wat duurt de weg lang!
Jakob van Wielink helpt leiders en hun organisaties te leven vanuit hun roeping. Hij is partner bij De School voor Transitie in Huissen en verbonden aan het Portland Institute for Loss and Transition (VS): www.deschoolvoortransitie.nl.