VOLZIN geeft regelmatig een overzicht van recent verschenen boeken over religie, zingeving en levensbeschouwing. Welke staan op uw verlanglijstje?
Weten met het hart - Verzamelde gedichten
Catharina Visser
Een vriendin zei ooit tegen mij, vertelde Catharina Visser (1932-2015) in een interview met Lucette Verboven voor de Vlaamse TV: ‘Jij bent een troostvogel’. En zij reageerde: ‘Ja, wat is troost? Troosten is een subtiele zaak. Soms moet je spreken, soms zwijgen, soms strelen. Ik doe het op een andere manier, ik schrijf. Ik wil de mensen troosten in hun eenzaamheid’. En: ‘Schrijven is een geschenk waar ik heel blij mee ben. Met die gave probeer ik op jacht te gaan naar de tweede werkelijkheid, naar het raadsel van de eenzaamheid. Ik beschouw dat als een opdracht’ .
Catharina kon zich niet voorstellen dat ze ooit niet zou schrijven. Het was voor haar een meditatie: proberen dieper door te dringen in de dingen, geconcentreerd, rondlopend, tot zij het hart van een gebeurtenis, de ziel van een mens was genaderd. Natuurlijk gebeurde dat niet helemaal, alles blijft immers zijn diepste intimiteit bewaren en daardoor zijn verlokkende kracht.
Van Catharina Visser verscheen bij DABAR-LUYTEN vanaf 1992 een bescheiden reeks dichtbundels die een ruime verspreiding kreeg. Al haar dichtbundels zijn in dit boek verzameld. Hein Stufkens gaf het een nawoord mee.
Troost - Als licht in donkere tijden
Michael Ignatieff
Wanneer we een naaste kwijtraken, wanneer we geconfronteerd worden met verlies, wanneer er sprake is van een ramp – oorlog, hongersnood, pandemie – gaan we op zoek naar troost. Ooit boden priesters en filosofen ons de woorden waarin we hoop en verlichting vonden, maar tegenwoordig lijkt die taal te verdwijnen uit ons vocabulaire, of is hij versleten. De plekken waar hij te vinden was – de kerken, tempels en moskeeën – raken leger. Sinds de zestiende eeuw zoekt de westerse wereld zijn verlichting steeds minder in historische religieuze teksten, en steeds meer bij wetenschap, ideologie en therapie.
Wat doe je als je denkt: help, hoe kan ik verder? Waarom komen we vaak niet verder dan clichés om onszelf en elkaar op te beuren? Met die vragen in het achterhoofd ging schrijver en historicus Michael Ignatieff op zoek naar zielsverwanten. Hij put uit het werk van schrijvers, beeldend kunstenaars en componisten – van Job en Psalmteksten tot Albert Camus, Anna Achmatova en Primo Levi – en laat zien waar zij de troost en de moed vandaan haalden om veerkrachtig te zijn in moeilijke periodes. Troost. Als licht in donkere tijden brengt de verhalen van deze moedige kunstenaars naar het nu.
Het resultaat is een doortastende en menselijke mix van onderzoek en persoonlijke overdenkingen. Michael Ignatieff laat ons op levendige wijze zien dat we onze traditie van hoop kunnen laten herleven om angst en onzekerheid het hoofd te bieden in de wisselvallige en precaire eenentwintigste eeuw.
Theopoëzie - De hemel tot spreken brengen
Peter Sloterdijk
In zijn nieuwe grote boek Theopoëzie onderwerpt Peter Sloterdijk religieuze voorstellingen en teksten aan een poëtische analyse. Hij introduceert het concept ‘theopoëzie’ om deze lyrische teksten, van de Griekse tragedies en de Bijbel tot Dantes De goddelijke komedie, op niet‑theïstische wijze te duiden.
Sloterdijk beschrijft religies als theopoëtische constructen die zich willen onderscheiden van mythen, culten en ficties van andere culturen. In Theopoëzie zien we Sloterdijk op zijn best: erudiet en met veel gevoel voor stijl.
‘Sinds onheuglijke tijden waren er in de meest uiteenlopende culturen dichtwerken die gingen over de “goddelijke dingen” of de goden. De oudste verhalen over totems, voorouders, cultuurhelden, goden en scheppende machten berustten al op dichtkunst, ook waar deze nog zonder metrum, rijm, stijlfiguren en fictieaanduidingen werden voorgedragen. Aanvankelijk waren ze altijd ingebed in rituele handelingen, die men opvatte als zelfpresentatie van onzichtbare agenturen of als nabootsingen van oorspronkelijk door daden veroorzaakte gebeurtenissen.’
Uitgeverij Boom, 320 blz., €29,90
Boek van de Toekomst - VPRO Tegenlicht
Bregtje van der Haak & Doke Romeijn
Kunnen we in de hectische stroom van beelden en alternatieve feiten de echte wereld nog ontwaren? Kan terugkijken ons helpen om scherper vooruit te kijken? En wat zien we eigenlijk als we stilstaan? Het Boek van de toekomst biedt inspiratie en perspectief aan iedereen die met deze vragen rondloopt en verder wil kijken. Voor het boek hebben acht auteurs, onder wie Joris Luyendijk en Marleen Stikker, nieuwe essays geschreven die vooruitblikken naar 2040. Daarnaast zijn 31 internationale interviews van de afgelopen 20 jaar geselecteerd met inspirerende denkers en doeners, zoals Thomas Piketty, Kate Raworth en Elon Musk.
Met essays van:
Mark Deuze, Joris Luyendijk, Kiza Magendane, Koert van Mensvoort, Marjan Minnesma, Maarten Schinkel, Marleen Stikker en Richard Vijgen.
En interviews met:
Rutger Bregman, John le Carré, Orsola de Castro, Patrisse Cullors, Damiaan Denys, George Dyson, Anand Giridharadas, Yuval Noah Harari, Polly Higgins, Kevin Kelly, Naomi Klein, Maria Mazzucato, Achille Mbembe, Kishore Mahbubani, William McDonough & Michael Braungart, George Monbiot, Evgeny Morozov, Elon Musk, Roger Penrose, Thomas Piketty, Peter Pomerantsev, Kate Raworth, David Van Reybrouck, Jeremy Rifkin, Douglas Rushkoff, Layla Saad, Ricardo Semler, Peter Sloterdijk, Andrew Waugh, Ai Weiwei & Shoshana Zuboff.
Uitgeverij Boom, 256 blz., €29,90
Geen dag zonder Bach - Vijftien gesprekken over een geniale componist
Rinke van der Valle
Geen dag zonder Bach. Dat geldt voor veel Bachliefhebbers en zeker ook voor de vertolkers van zijn muziek. Johann Sebastian Bach wordt dan ook beschouwd als de grootste componist aller tijden.
Hoe komt het toch dat zich elk jaar zulke lange rijen vormen voor de Grote Kerk in Naarden om een uitvoering van de Matthäus-Passion bij te wonen? Hoe komt het dat zijn muziek zo vaak gespeeld wordt en dat zo veel mensen zijn muziek zo graag beluisteren? Kortom: wat is het geheim van de muziek van Bach?
Deze en andere vragen over Bach stelde Rinke van der Valle in zijn gesprekken met vijftien personen die bijna dagelijks met Bachs muziek bezig zijn. Gerenommeerde dirigenten als Ton Koopman en Jos van Veldhoven, schrijver Maarten ’t Hart, Bachbiograaf Christoph Wolff, zanger Peter Kooij en organist Leo van Doeselaar vertellen wat de muziek van Bach voor hen betekent. Tezamen met de verhalen van andere Bachliefhebbers die in dit boek aan het woord komen, ontstaat een caleidoscopisch beeld van een geniale componist die met zijn muziek zoveel mensen recht in het hart raakt.
