In de Volzin podcast Groetjes uit Shambhala ontrafelen hoogleraar Paul van der Velde en theoloog Jonas Slaats - met een kritische blik en een gezonde dosis humor - verschillende vormen van hedendaagse spiritualiteit en esoterie. In deze podcastaflevering is dr. Ernst van den Hemel te gast voor een boeiend gesprek over de relatie tussen rechts populisme, religie en spiritualiteit.
Beluister het gesprek
Ernst van den Hemel is religiewetenschapper en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam in de Geschiedenis van het Christendom. Hij publiceert regelmatig over religie, politiek, filosofie en kunst. Ernst is vanaf 1 september 2016 postdoctoraal onderzoeker aan het Meertens Instituut en onderzoekt religie en nationale identiteit in de interdisciplinaire onderzoeksgroep NL-lab.
Zijn onderzoekswerk toont telkens weer aan dat religie helemaal niet zo sterk verdwenen is uit onze samenleving als veel mensen denken. Het laat zien dat categorieën als 'religieus', 'spiritueel' en 'seculier' helemaal niet netjes van elkaar zijn te onderscheiden. Zo richt Ernst al enkele jaren zijn onderzoekspijlen op de verwevenheid van religie en spiritualiteit met (extreem)rechtse politiek. Voor velen is het moeilijk om zich in te beelden dat daar inderdaad verbanden tussen bestaan, maar ze liggen nochtans voor het grijpen. Zo onderzocht Ernst het twitterdiscours van o.a. de PVV, de partij van Geert Wilders, en liet hij zien wat voor belang daarin gehecht wordt aan een concept als ‘de joods-christelijke cultuur’.
Bij de FvD van Thierry Baudet is dat niet anders. Ook in Vlaanderen zie je eenzelfde verband tussen rechts populisme en het oprakelen van een vermeende rechte lijn tussen de ‘cultuureigen’ religieuze traditie en het hedendaagse secularisme. Dezelfde termen worden bijvoorbeeld geregeld gebruikt door partijboegbeelden uit de Vlaams nationalistische partij N-VA. En uiteraard is de band tussen religie en rechts ook in geheel andere delen van de wereld van groot belang, zoals in de VS waar veel christelijke groeperingen zich achter Trump schaarden.
In deze podcast duiken Jonas Slaats en Ernst van den Hemel eerst in enkele onderzoeksresultaten om na te gaan hoe (a)religieus dat soort partijen in werkelijkheid zijn en in welke mate een concept als ‘joods-christelijk’ echt wel op zijn plaats is binnen hun discours. Vervolgens stellen behandelen ze de vraag of we misschien zelfs over vormen van ‘rechtse spiritualiteit’ kunnen spreken en welke band die dan heeft met grotere, wereldwijde maatschappelijke omwentelingen op religieus en politiek vlak.
Lees ook
