VOLZIN geeft regelmatig een overzicht van recent verschenen boeken over religie, zingeving en levensbeschouwing. Welke staan op uw verlanglijstje?
De uitvinding van het individu
Larry Siedentop
‘De uitvinding van het individu’ van Larry Siedentop laat zien hoe in de westerse samenleving het vrije individu belangrijker werd dan de groep, de stam en de familie. Wij zijn allemaal onszelf en daarin allemaal gelijk. Dit proces, dat het fundament vormt van onze liberale democratieën, begon niet in de Renaissance, zoals vaak wordt gedacht, maar vond zijn aanvang bijna 2000 jaar geleden, in het vroege christendom.
Siedentops inmiddels klassieke boek verandert de manier waarop we naar onszelf en de wereld waarin wij leven, kijken radicaal.
Carnaval - een levensverhaal
Jan van Mersbergen
Vraag willekeurige mensen te beschrijven wat carnaval is en je krijgt een opsomming van uiterlijke kenmerken, soms gevolgd door een ongevraagd (voor)oordeel. Om te raken aan de ziel van het fenomeen moet je een doorgewinterd carnavalsvierder zijn en ook nog kunnen schrijven. Iemand zoals Jan van Mersbergen die weet wat carnaval met een mens doet.
In dit boek gaat hij op zoek naar de essentie van wat hij ‘ons laatst overgebleven diepgewortelde meerdaagse religieuze openluchtfeest’ noemt. Als een bevlogen gids leidt hij de lezer met humor, persoonlijke ervaringen, filosofische beschouwingen en historisch besef langs de levensfasen van carnaval.
Nijgh & Van Ditmar, 480 blz., € 26,99
Iemand zijn - Filosofie van de persoonlijke vorming
Joep Dohmen
Hoe kunnen we ons leven vormgeven? In zijn magnum opus Iemand zijn. Filosofie van de persoonlijke vorming laat filosoof Joep Dohmen zien op welke manieren wij ons kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en betrokken mensen.
In de voorbije decennia hebben we onze joods-christelijke traditie achter ons gelaten en zijn we in een neoliberale samenleving terechtgekomen, die zich kenmerkt door een verregaande individualisering. Vrij zijn om je eigen leven te leiden is de hartenwens van de laatmoderne mens. Maar de vervulling daarvan blijkt verre van eenvoudig.
Joep Dohmen herneemt in Iemand zijn de klassieke visie op filosofie als persoonlijke vorming. Centraal in zijn vormingsleer staan de individuele persoon en diens mogelijkheden om het eigen actorschap te ontwikkelen en te vormen. In het voetspoor van Socrates, Plato en Aristoteles, Erasmus en Montaigne, Rousseau en Kant, Nietzsche en Foucault, Neiman en Nussbaum laat Joep Dohmen zien hoe wij – dankzij een goed zelfbeeld en zelfdiscipline – beter gemotiveerd en geëngageerd in het leven kunnen staan. Omdat we als individu altijd te midden van anderen opgroeien, is vorming altijd ook sociale vorming. Dankzij deze filosofische bestaansethiek zijn we in staat een betekenis- en zinvol leven te leiden.
Iemand zijn van Joep Dohmen is een inspirerend boek over hoe je eigen levenspad te bewandelen: niet egocentrisch, maar authentiek en bewust van anderen.
Ambo|Antos, 824 blz., € 45,00
Onbeschikbaarheid
Hartmut Rosa
De drijvende culturele kracht van het wereldbeeld dat wij ‘modern’ noemen, is het verlangen om de wereld beschikbaar te maken: wetenschappelijk kenbaar, juridisch berekenbaar, politiek beheersbaar en technisch controleerbaar. Maar een volledig gekende, geplande en beheerste wereld is een dode wereld: een wereld waarmee we niet in dialoog kunnen treden en waarvan we vervreemd raken. Vitaliteit, aanraking en echte ervaringen ontstaan juist in de ontmoeting met het onbeschikbare, het onkenbare en het onbeheersbare.
Zo bezien is onbeschikbaarheid bepalend voor het menselijk leven en de fundamentele menselijke ervaring. Als we beter willen begrijpen hoe wij als moderne subjecten in de wereld staan, moeten we onderzoeken hoe wij ons individueel, cultureel en institutioneel verhouden tot het onbeschikbare. In zijn essay Onbeschikbaarheid doet de Duitse socioloog Hartmut Rosa hiertoe een eerste aanzet, in zijn zoektocht naar de voorwaarden voor een zinvol leven in moderne tijden.
Uitgeverij Boom, 144 blz., € 20,-
Indaba - Betrokken besluitvorming vanuit Ubuntu
Annette Nobuntu-Mul
De wereld is op zoek naar gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid, veiligheid en duurzaamheid. Emancipatorische bewegingen, burgerberaden en burgerfora schieten als paddenstoelen uit de grond. En die zijn ook nodig: de fundamentele vraagstukken, van sociaal tot ecologisch, krijgen we niet meer opgelost met individueel, gefragmenteerd denken en handelen.
Maar hoe bereiken we een ‘eens voor allen’ met zoveel ogenschijnlijk tegengestelde belangen? Daarvoor kunnen we putten uit de oude wijsheid van het Afrikaanse continent, het diepgewortelde mens- en wereldbeeld Ubuntu. Een vertaling van Ubuntu is ‘ik ben omdat wij zijn’.
Ubuntu komt onder meer tot uitdrukking in de Indaba, een ontmoeting waarin gemeenschappelijkheid vooropstaat. In Indaba. Betrokken besluitvorming vanuit Ubuntu laat kenner Annette Nobuntu Mul de Indaba een inspiratiebron zijn voor iedereen die zoekt naar draagkracht in besluitvorming. Ze geeft concrete handvatten en stappen voor alle samenwerkende co-creaties op micro-, meso- en macroniveau. Voor alle lezers die weten dat we onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
